Otistik spektrum bozukluğu olan çocuklarda risperidonun davranışsal sorunlar üzerine etkisi

 

Otistik spektrum bozuklukları (OSB) sosyal ilişkilerde belirgin bozulmalar,  iletişim sorunları, sınırlı veya tekrarlayıcı davranışlar ile karakterize kronik nöropsikiyatrik bir tablodur. OSB agresyon, hiperaktivite, iritabilite, tekrarlayıcı davranışlar veya sterotipiler, sosyal içe çekilme, iletişim sorunlarının da dahil olduğu birçok davranışsal sorun ile ilişkilidir. 11 Ekim 2006 yılında FDA’nın OSB ile ilişkili iritabilite tedavisinde risperidon kullanımına onay vermesi ile birlikte OSB de görülen davranışsal sorunların tedavisinde psikofarmakolojik yöntemlerin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır.

Yazarlar Sharma ve Shaw yaptıkları metaanaliz çalışmalarında PubMed, PsycInfo, MedLine, GoogleScholar, ve OmniMedical arama motorlarında “atipik antipsikotik, risperidon, risperdal, otizm, otistik spektrum bozukluğu, yaygın gelişimsel bozukluk” anahtar kelimelerini kullanarak, 16 açık (open-label), 6 plasebo kontrollü olmak üzere 22 çalışmaya ulaşmışlar. Bu çalışmalarda risperidon kullanana toplam hasta sayısı 608 olarak saptanmış. Veritabanının ortalama1.047 ortalama örneklem ağırlıklı etki büyüklüğü ise 1.108 (SD= 0.18 ) olarak saptanmış. İritabilite ve agresyon gibi özgün davranışsal sorunların değerlendirildiği 11 çalışmada ise ortalama etki büyüklüğü 1.199 , ortalama örneklem ağırlıklı etki büyüklüğü 1.102 (SD= 0.171) olarak saptanmış. Çalışmanın ilginç sonuçlarından biriside açık çalışmalarda ortalama etki büyüklüğü 1.135 olarak bulunurken, plasebo kontrollü çalışmalarda bu oran 1.121 olarak saptanmasıdır.

Çalışmanın gösterdikleri:

• Risperidon ile ilgili yapıla çalışmaların açık veya plasebo kontrollü olması etki büyüklüğü yönünden belirgin bir farklılık oluşturmamaktadır.
• Risperidon sıklıkla uzmanlar tarafından davranışsal sorunlarda kullanılmaktadır.
• Yapılan çalışmaların birçoğunda sıklıkla uygulama başarısı davranışsal sorunlar ve özelliklede iritabilite olarak belirlenmesine rağmen uygulamanın bilişsel işlevler, yaşam kalitesi, ebeveyn tatmini, dil gelişimi gibi farklı alanlar sıklıkla değerlendirilmeye alınmamıştır.
•  
  Tedavi uygulanımlarında en sık hedef semptom iritabilite olarak belirtilmiş
• Tedavi süresinin uzaması ile tedavi yanıtı artmaktadır.
• Risperidon OSB olan çocuklarda davranışsal sorunların tedavisinde etkilidir.
•  
  Risperidonun en etkili olduğu davranış alanları iritabilite ve saldırgan davranışlardır.

Referans:

Sharma A, Shaw SR. Efficacy of risperidone in managing maladaptive behaviors for children with

autistic spectrum disorder: a meta-analysis. J Pediatr Health Care. 2012 Jul-Aug;26(4):291-9. 

Dr. Genco USTA