Otizmli çocukların yaklaşık üçte birinde
18 ay civarında dil becerilerinde daha belirgin olmak üzere gerileme yaşandığı
bir çok çalışma tarafından gösterilmiştir.
Fakat bu gerileme fenomeninin daha
yaygın olduğu tartışılmaktadır. Son çalışmalar bebeklerde daha erken dönemlerde
motor beceriler ve sosyal ipuçlarını çözme yeteneğinde duraklama ve gerileme
olduğunu ortaya koyuyor. Bu değişimler ebeveyn ve doktorlar tarafından fark
edilemeyecek derecede hafif olabiliyor.
Otizm tanısı almış çocukların
kardeşlerin de yüzde 20-25 arasında otizm gelişme riski olduğu biliniyor. Bu
kardeşlerin uzun dönem takip edildiği çalışmalar bize bu alanda veri sağlıyor.
Sinaptik budanma denilen olay öğrenme
üzerinde etkili oluyor. Bebekler 3-6 aylıkken bir çok farklı dile benzer
yanıtlar verirken 9 aylık olduklarında kendi dillerine özel ilgi göstermeye başlıyorlar.
Bu anadile özgün sinapsların(sinir bağlantısı) korunması ve diğer sinapsların
budanması ile açıklanıyor.
Peki ya bebeğin öğrendiklerini
pekiştirdiği sağlıklı sinapslar budanırsa ne olur. Bu gerilemeyi izah etmek
için kullanılan bir teori.
Eken gerilemeyi ölçmek için göz tarama
hızı ölçülüyor. Çocuğun sosyal uyaranları yakalama hızı diyebiliriz bu ölçüme.
İleride otizm tanısı alacak çocukların yüzde 80’ninde bu hız erken bebeklik
döneminde düşmeye başlıyor.
Araştırmacılar otistik gerilemenin bir
aydan uzun bir süreç olduğunu da saptamışlar.
Bu çocuklarda yapılan beyin MR
çalışmaları ise beynin ilk yıl hızlı büyüdüğü fakat sonrasında hızlı bir
küçülme gösterdiğini belirtiyor. Dolayısıyla hızlı budamanın ilk yılın sonunda
başlayan bir süreç olduğu düşünülüyor.
NIH 2016 Otizm çalıştayından
derlenmiştir.
Doç Dr Barış Ekici, cocuk-norolojisi.com
https://cocuk-norolojisi.com/tag/pediatrik-noroloji/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder