ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ

ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ

Çocuklardaki dil gelişiminin normal gidişatını bilmek, gelişim takibi açısından önemlidir. Yine de sağlıklı dil gelişiminde çocuklar arasında bireysel farklılıklar görülebilir.

Yeni doğan bebekler, doğuştan insan sesini tercih ederler. 

Bu nedenle çocuk etraftaki konuşmaları duydukça anadilini 

hızla öğrenir. Bebekler insan sesine bedensel hareketler 

yaparak tepki verirler ve bir aylık oldukları zaman, 

kendiliğinden sesler çıkarırlar, 2-3 aylıkken ise anadilinde

 olmayan, evrensel sesler üretirler. Bu bir imitasyon değildir,

 sağır bebeklerde aynı sesleri çıkarırlar. Ancak altı ay ve

 sonrasında anadilinde olmayan sesler sağır olmayan bebek

 tarafından çıkartılmaz. Sağır bebeklerde ise çıkarılan sesler azalır. Dört ay ve sonrası bebeklerde agulamalar başlar.

 Sonrasındaki evrelerde ise heceleme ve konuşmayla devam eder.

Konuşarak iletişim kurmak insanı diğer canlılardan farklı kılan

 ve insan için en temel fonksiyonlardan biridir. Bebek, 

biyolojik olarak dil öğrenme ve kullanma yeteneği ile dünya

 ya gelir, ancak dil gelişimi gerçekleşmesi için kendisiyle

 konuşulması gerekmektedir, böylece çocukta anlama ve

 konuşma gerçekleşir. Çocuğun bulunduğu sosyal ortamlar, 

ailenin sosyoekonomik ve kültürel düzeyi ve çocuğun 

oynadığı oyunlar konuşmayı etkiler. Yetişkinler, konuşmaları 

ile çocuklara “model” olurlar. Bu nedenle, yetişkinler doğru 

telaffuz ve düzgün cümleler kullanmalıdırlar. Çocuğun 

söylediği yanlış sözcükler, yetişkinler tarafından sözcüğün 

doğrusunu söyleyerek düzeltilmelidir.

Birçok araştırmalarda kız çocukların dil gelişimlerinin daha 

hızlı olduğu tespit edilmiştir, bunun nedeni kız çocukların

 beyinlerinin sol lobları daha baskın olduğundandır. 

Belirli bir süre içinde, kız ve erkek çocukların dil gelişimleri 

doğal bir şekilde aynı seviyeye gelmektedir.

İşitme sorunu olmayan ve gelişimi normal olan çocukların, dil 

gelişiminin yaşına uygun olmamasının nedenleri ciddi fiziksel

 hastalıklar, duygusal faktörler ya da evdeki koşullar olabilir.

Bütün dünya da çocuklardaki dil gelişi aynı şekilde 

gerçekleşir. Alttaki gelişim şemasında çocuktaki dil gelişimi 

genel olarak sunulmuştur.

YAŞ	DİL GELİŞİMİ
0-6 hafta	Ağlama evresi İnsan sesine tepki verir. İhtiyaçları için ağlar.
1 ay ve sonrası	İleride konuşmanın alt yapısını oluşturacak bazı sesler çıkarır; o- u gibi.
4 ay ve sonrası	Agulama / babıldama evresi Hece içeren ve ton yüksekliği değişen sesler, ünlü ve ünsüzleri birlikte çıkarılmaya başlar, Ba-ba, ma-ma, ta-ta, de-de gibi sesler. Çıkarılan sesler ve heceler evrensel ve anadiline özgün değildir.
6 ay ve sonrası	Çağıldama/ heceleme Evresi Ma-ma-ma-ma gibi tekrar eden heceler olur. Üç heceli kelimeler de olabilir ancak kavram gelişimi başlamamıştır. Çıkan sesler dil kullanımına benzemeye başlar ve kendi ana dilinin vurgulamalarına benzer tonda sesler çıkarır. Kullanılmayan sesler ise giderek yok olur.
8 ay ve sonrası	Sosyal agulamalar ve dil imitasyonları olur.
10-12 ay arası	Agulamalardan gerçek dile geçiş olur.
1 yaş ve sonrası	Tek sözcük evresi / morgem Bir sözcükle çok şey anlatılmaya çalışır ve farklı anlamlar üretir. Örneğin, çocuğun “su”, demesi “su istiyorum” anlamında kullandığı anlaşılır. Kelime kavram gelişimi olur. Kavrama, sözcük üretiminden önce gelişir.
1.5 yaş ve sonrası	Telgrafik Konuşma evresi (Kelimelerin Birleştirilmesi) İki kelimeli basit cümle kurulur. İki kelime bir cümle içinde kullanılır ve sözcükler arasında bağlaç kullanılmadan yapılan konuşmalardır; “Anne su”, gibi.
2-3 yaş arası	İlk Gramer Evresi (Cümle yapısını kavrama) Aşırı /eksik kurallaştırma ve benmerkezci konuşma olur. Sözcüklerin sonuna –yor veya –dı eki getirebilir. Kelime hazinesi artar, cümlelerde kullanılan kelime sayısı artar.
3-6 yaş arası	Dil gramerini anlar ve gramer yapısı hızla gelişir. Daha fazla kelimelerle cümleler kurabilir. Cümlede isim, fiil ve sıfat gibi yapılar öğrenilir.
5-10 yaş arası	Detaylı ve kompleks (karmaşık) gramer yapısını anlar ve kullanabilir.

Çocukların bir ve beş yaş arası kelime dağarcığı hızla artar. Çocuğun ortalama bildiği kelime miktarı çevresel etkenlere de bağlıdır. Alttaki şema da ortalama verilmiştir.

YAŞ	ORTALAMA KELİME
8 AY	0
10 AY	1
1 YAŞ	13
1 YAŞ; 3 AY	19
1 YAŞ; 6 AY	22
1 YAŞ; 9 AY	118
2 YAŞ	200-300
3 YAŞ	900
5 YAŞ	2000