Neden çocuğumuza öfkeleniyoruz ve nasıl değişiriz?

Öfke, birçok anne babanın ortak konusu. Partnere duyulan öfke, çocuğa duyulan öfke, kendi öfkemiz…

Öfke zor bir duygu. Hatta bazen bizi korkuttuğu da bir gerçek. Kendimize kızdığımızı kabul etmek bile zor olabiliyor. Yakınlarımızdan destek görmek istiyoruz, empati istiyoruz. Öfkemizi bastırmamız ya da yanlış yönetmemiz durumunda daha fazla inciniyor, incitiyor, zarar veriyoruz. Aslında duygularımız bundan sorumlu değil. Kendimiz için empati kuruyoruz, çocuğumuz için kuruyoruz da doğru yönetmemiz gerekiyor.

Aileler ne zaman öfkelenir?

Ne yapacağımızı bilemediğimizde… Çözemediğimiz sorunlar, travmalar öfkeye dönüşüyor. İyileşmeye ihtiyaç duyarız. Ebeveynler ne zaman öfkelenir? Fiziksel, duygusal, maddi olarak yetemediklerini hissettiklerinde. Genel olarak öfke, karşılanamayan ihtiyaçların birikimi demektir.

Yoğun ve yorgun bir günün sonunda, ebeveynler kendilerini baskı altında hissettiklerinde kıvılcımın öfkeye dönmesi daha kolay… Baskı arttıkça stres de aynı orantıda artar. Akşam çocuklardan diş fırçalamalarını, giyinmelerini istediğimizde ve onlar buna “hayır” ile karşılık verdiklerinde işte o zaman öfke ortaya çıkar. Ne olur? Sesimiz yükselir ve biz onu bastırmaya çalışırız. Çocuğumuzdan bizi anlamasını bekleriz, onun yaşındayken aslında bizden daha çok şey istendiğini anlamalarını da…

Yapıcı – pozitif iletişim, çatışma ve problem çözme becerilerimizi geliştirebiliriz. Tabii bunları uygulamaya koymak için neye ihtiyacımız var? Sabır, açık – net olmak ve güven. Bunları yaparken de ilk ihtiyaç duyduğumuz çocukluğumuza gidip duygusal tetikleyicilerimizi belirlemek. Duygusal olarak tetiklendiğimizde, geçmişte çözemediğimiz bir sorun stresi artırıyor. Bu sırada çocuğumuza tepki veriyor, empati yeteneğimizi kaybediyoruz. Hatta dikkat ederseniz, bunu kaslarımızda bile hissediyoruz. Aslında böyle zamanlarda bilinçli bir ebeveyn gibi değil, incinmiş bir çocuk gibi hareket ediyoruz.

Geleneksel ebeveynlik modelinde ebeveynler cezalarını tehdit ederek, ayrıcalıkları alarak, bağırarak ve yaptırımlarla, çocuğunu bakışlarla yıkarak kontrolünü ele geçirmeye çalışıyorlar. Ancak bağırmamak ya da yukarıda yazıklarımızı yapmamak için uğraşan ebeveynler güçlü duygusal dalgalanmalarla karşı karşıya kalıyorlar. Ve bunu başarmak da aslında tehdit etmekten daha fazla beceri gerektiriyor.

Daha sakin ve saygılı bir iletişim için kendimize, bağırmamıza, patladığımız ana dışarıdan bakmalıyız. Ve böyle geride durup güçsüz bir çocuk gibi değil, kendine güvenen bir yetişkin gibi davranmalıyız. Kendimizi keşfetmek, geriye dönmek için meditasyon gibi rahatlama tekniklerini kullanmalı, çocukluğumuza gidip o sorunu çözmeliyiz. Üstümüzdeki bu baskıyı kaldıramadığımız sürece çocuğumuzla istediğimiz gibi bir ilişki kurmamız zor.

Peki bunu nasıl yapacağız?

Bizi tetikleyen her ne ise ona daha dikkatli yaklaşmak gerekiyor. Bunun için de daha fazla bağlantı ve sabır gerek. Çocuğumuz ne yaptı da rahatsız olduk? Bizi tetikleyen nedir? Bu bağlantıyı kurmalıyız. Mesela bizi reddetti, “hayır” dedi, bu neyi tetikliyor? Çocukluğunuzda ne oldu da bundan bu kadar rahatsızlık duyuyorsunuz? Bu sırada ağzımızdan çıkan sözler bizi bile şok ediyor. Bu sanki bir yeniden canlandırma gibi. Neden tetiklendiğimiz ne kadar bilinçli yaklaşırsak o kadar çözebiliriz.

İyi hissetmemekte, daha doğrusu kötü hissetmemizde sorun yok. Bu çok normal bir duygu. Çocuğumuzun davranışı, hislerimizi artırarak son derece duygusal bir tepkiye neden olduğunda, bize acı veren bazı duygulara merhametle yaklaşma fırsatını yakalarız. Vücudumuzdaki duyuları gözlemleme ve bu zamanlarda ortaya çıkan duyguları anlamak için yeteri kadar güçlüyüz. Belki de bu şekilde korku ya da yetersizlik hissettiğimiz anları, üzüntümüzü tespit edebiliriz. Bizi tetikleyen şeyler, çocuğumuzun bizi yok sayması, diğer ebeveyne olan tepkisi, agresiflik, şefkat eksikliği, okuldaki sorunlar bile olabilir. Bunlardan birini mutlaka yaşamışızdır ve o bedenimizde saklıdır. Ve biz bile bugüne kadar fark etmemiş olabiliriz.

Tetiklendiğimiz zaman ne olur? İçimizdeki incinen çocuğun duygularının kendi çocuğumuzun duyguları ile yarıştığı hissine kapılırız.  “Kimse benim ihtiyaçlarımı, kızgınlıklarımı, hayal kırıklıklarımı, üzüntümü umursamıyor”. İşte böyle bir iç çatışma çok rahatsız edici olabilir. Ancak iyi haber; bunun farkına varmaya başladıysanız bu döngüyü kırma yolundasınız demektir. Hem kendiniz hem çocuğunuz için…

Psikolojik yardım almak, şu andaki sıkışmış duygularınız, kalıplarınızı keşfetmek ve çözmek için harika bir yol. Danışmanlık almak, bir arkadaşınızla derin derin sohbet etmek, anlatmak duygularınızın vücudunuzda vücutta nerede tutulduğunu keşfetmeniz için size gerçekten şans veriyor. Sakin, sabırlı, size empatiyle yaklaşan birinin yanında ağlamak size “arınmışlık” duygusunu yaşatır. Duygularınızı kabul ederseniz, hayat kaliteniz artar, kendinizi daha iyi anlarsınız ve çözebilirsiniz.

Ebeveynler olarak okul, uyku saati konusunda, işyerinde yeteri kadar stres yaşıyoruz. Hatta yüzme derslerine yetişirken bile… Yoğun bir programa çocukların ayak uydurması çok zor. Eğer ailece baskı altında olduğunuzu hissediyorsanız yaşam tarzınızı değiştirmekte fayda var. Dinlenmek, okumak, oyun oynamak, meditasyon yapmak, arada hayal kurmak, doğada zaman geçirmek… Bunlar bütün aileye iyi gelir.

Ne hissediyorum? Neye ihtiyacım var?

Terapinin yanı sıra sizin de bu baskıladığınız duygular hayatınızı yönetmeye başladığında kendinizi iyileştirme becerileriniz, gücünüz var. Mesela, kalbinize bağlantı kurun. Koyun elinizi kalbinizin üstüne, “Ne hissediyorum, neye ihtiyacım var” diye kendinize sorun. Bu, kendimizle pozitif bağlantı kurmak için iyi bir yöntem. Cevap “Çok gerginim, çok sinirliyim, biraz yavaşlamam lazım, bugünü sorunsuz tamamlamam lazım” olsa da… Deneyin!

Adını koyun… Ne hissettiğimizi söylemek zordur. Çocuklarımıza “beni sinirlendiriyorsun” dediğimizde onlara bizi kontrol ettikleri mesajını veriyoruz ve onlar da bizi mutlu etmenin kendi ellerinde olduğunu sanıyorlar. Fakat “Sinirliyim, durmam ve rahatlamam lazım” dediğimizde duygularımızı dürüstçe ifade etmiş oluyoruz ve bizi mutlu etme sorumluluğunu onlara yüklemiyoruz. Bu gerçekten çocuklarımız için iyi bir model. Çocuklarıma “Gergin görünüyorsun, neye ihtiyacın var” dediğimde bana çok net cevap verebiliyorlar.

Kendinizle konuşun. Ama olumlu bir şekilde. Farkındaysanız, duygularımıza ailelerimizin bize verdiği tepkilerle yaklaşıyoruz. Kendimize karşı nazik olmak, başkalarına nezaketin temelini oluşturur. Örneğin, kendinizi öfkeli ve bunalmış hissettiğiniz için suçlamak yerine, “tamam, bu zor bir an ve böyle hissetmemde sorun yok” diyebilirsiniz.

Sadece, oturun…

Öfkelendiğimiz zaman bazen kendimizi fiziksel olarak güçlü hissederiz. Ev işi yapmaya başlarız mesela. Öfkeli anlarımızda stres hormonu salgılarız, her şey hızlanır, nefes alışımız bile. Mantıklı düşünemeyiz, daha hızlı konuşuruz… Oysa böyle anlarda bir şey yapmadan koltukta oturmak, çimlere basmak dinamiğimizi tamamen değiştirir. Bize duygularımızı dengeleme şansı verir. Ve böyle yaparak çocuklarımıza iyi bir rol model oluruz.

Böyle anlarda zihninizde bir “dur” işareti canlandırın. İleride pişman olacağınız sözler söylemeden, davranışlarda bulunmadan önce böyle sinirli anlarda bir “dur” işareti hayal edin. Aslında böyle zamanlarda hatırlamak güç olsa da beynimiz görsel mesajlara çok iyi cevap verir. Hatta isterseniz böyle bir işareti bulun, çıktısını alın ve duvara her zaman görebileceğiniz bir yere asın. Yanında da sizi rahatlatacak kelimeler yazabilirsiniz. Mesela “nefes al, stresi azalt” gibi…
Açık hava iyidir

Ailede stres yükseldiyse, iş yerinde gerildiğimizde açık havaya çıkmak gerek. Doğada olmak, gevşemeye ve rahatlamaya yardımcı olur. Çünkü hayatın güzel yönlerini görürüz. Bir manzara bile iyi gelir. Çıplak ayakla çimlere bastığınızda rahatladığınızı hissetmiyor musunuz?

Şimdi açıkça görebiliyorum … Sakinleştiğimiz zaman, seçenekleri daha iyi görebiliyoruz. Çatışmaların ardından daha iyi bağlantı kurabiliriz duygularımızla, çocuklarımızla. Ve daha da iyi onarabiliriz. Çocuklar bizim içimizde kopan fırtınaları hissediyor ve iletişimi keserek kendilerini korumaya alıyorlar. Biz sakinleştiğimizde, bizi orada beklediklerini göreceğiz.  İktidar mücadelesi sona erecek ve işbirliği devreye girecek.

Why we explode and how to prevent it

By Genevieve Simperingham

In my parent coaching work I like to talk about anger and rage and how common the tendency to explode (or implode!) really is in families.  Anger is a very real and daily challenge for most parents as they juggle the various wants and needs in the family; their child’s anger, their partner’s anger, their own anger.

Anger is an emotion that’s especially difficult to bear; it can feel scary and larger than life.  It can be hard to admit to feeling angry, even to ourselves, and hard to feel that we deserve support and empathy – but we always do.  Much hurt, harm and damage happens as a result of pent up or mis-directed anger, yet the emotion itself is not to blame, in fact empathy for ourselves and empathy for our child is one of the antidotes to aggression and overwhelm.

Parents get angry when … they feel confused about how to best respond to difficult behaviours like aggression in the family.  They need the skills.  Anger can rise with speed and fury when unresolved emotion or trauma becomes activated.  Healing is needed.  Parents get angry when the emotional, physical and financial needs outweigh the resources and they feel unsupported by family and community.  It really does take a village.  Overall, anger usually signifies an overwhelming backlog of unmet needs.

How quickly conflicts spark and escalate.  On any particularly busy day, parents can feel stressed and stretched by the demands of endless jobs and tight time constraints, stress rises as the pressures mount.  Then if you turn and ask your child to do a couple of simple tasks like washing teeth, getting dressed, but they either ignore you or flat out refuse, that tide of anger can rise up.  Your child’s refusal seems completely unreasonable!  Despite trying to control your tone, you snap, your child snaps back.  Boom!  Conflict escalates!  You can’t help wishing your child understood how minimal your demands are compared to when you were their age!

Breaking the cycles of ‘stress-passing’ in the family.  We can, and need to,  learn constructive communication, conflict resolution and problem solving skills.  Yet we need the patience, clarity and confidence to put them into practice.  Becoming mindful of our emotional triggers that relate back to our childhood and then owning, exploring and resolving these emotions forms the foundation of peaceful parenting.

The stress response.  When we become triggered, something in the present reminds us at an unconscious level of something in the past that’s still unresolved and held as tension in the body.  In reaction to our child, all of a sudden stress soars, anger rises, muscles tighten, we fixate on problems, become inflexible, and lose our ability to empathize.  Without realizing it we’re caught in the fight/flight/freeze stress response and there’s no time to sit and listen when things feel this urgent.  In these moments we act more from a hurt child place than a conscious adult place.

In the traditional parenting model, parents attempt to regain control by overpowering their child with that look, by threatening punishments, withdrawing privileges, yelling and ultimatums.  But parents who are working hard to not yell or coerce often face strong surges of emotion that need containing to avoid spilling their stress over onto their child.  Stopping in our tracks and owning and managing our feelings takes a LOT more skill than simply threatening kids into compliance.  It’s in the most challenging moments when pressures are sky high that parents face the need to skillfully surf the tides of emotions that threaten to swamp them.

Getting back on track.  When committed to more peaceful and respectful communication, we need to view our yelling and exploding as our cue to self-regulate; to come back to feeling like we can, not just escape acting from a powerless hurt child state, but become firmly grounded in our calm, confident adult self.  Perhaps we need some non-judgmental listening, meditation, relaxation, we need to reconnect with our self and reconnect with our child.  We just know that things are not going to get back on track with our child until we slow down and release the pressure from us both.  But how do we do that?

Mindfulness.  Becoming more mindful of our triggers plays a big part in parenting from the heart with more connection and patience. It can be valuable to take time to reflect on the things that your child does that can really trigger/activate some big feelings in you and explore what's familiar about these situations?  For instance, if your child ignoring you is a trigger, does it evoke familiar feelings from your childhood years?  When triggered, words can pour out of our mouths that shock us to hear, often the same words that hurt so much as a child.  It’s a kind of unconscious re-enactment.  The more conscious we become of our triggers, the more we can mobilize and resolve these packages of pain inside and begin to bring conscious awareness to the process as it’s happening, or about to happen and change direction.  I developed my Stress Relief for Parents CD with this whole subject in mind.  The tracks equip the listener with exercises to help them resolve difficult feelings, gain insights into what unresolved emotions are being triggered and offers a blissful 15 minute body relaxation.

It’s okay not to feel okay.  When our child's behaviour triggers a highly emotional response, by increasing our mindfulness of our reactions, we gain an opportunity to bring compassion to some sore feelings that need and deserve attention.  There's a lot of power in observing the sensations in our body and recognizing the feelings that get activated at these times and where those feelings are held within the body.  We may identify feelings of sadness, overwhelm, perhaps fears or feelings of inadequacy.  The trigger might be your child's resistance, lack of responsiveness, their lack of affection, their affection for their other parent, aggression, tantrums, neediness, their response to sleep, food, chores, school.  Something is experienced as familiar at a body instinctive level, feelings open in your body memory that your conscious mind was previously unaware of.

When we’re triggered, it can feel as if the hurt inner child is competing with our child's feelings with sentiments of; "nobody cares about MY needs/ resentments/ frustrations/ disappointments/ grief".  Such inner conflict can be very uncomfortable, but be assured that if you've even started to become aware of such internal reactions, you're well on the road to breaking the cycles of disconnection and well on the road to claiming more peace of mind and heart for yourself and your child.

Listening heals.  Counselling and psychotherapy can be a great way to explore and resolve stuck feelings and patterns from the past that prevent growth in the present.  Counselling or organized listening partnerships differ from chatting with friends in that it gives you the chance to really drop into exploring where the related feelings are held in the body.  Crying can feel so very cleansing and relieving when the space is held by a calm, patient, wise and empathic listener.  Their acceptance of your feelings helps you listen to yourself to glean the deeper insights and resolve feelings that previously felt so unmovable like the big rage and grief that can compromise your clarity and confidence daily.

Taking the pressure off.  Parents carry so much stress and fear around getting to sleep, school, work, daycare or swimming lessons on time.  Children don’t and can’t function well within a busy time pressured timetable.  In aiming to lower the stress levels in the family, parents often realize that everyone is living under more pressure than they can sustain and it calls for a re-evaluation of their lifestyle.  It’s good to talk about down time and de-stressing, to model taking rests, reading, playing, meditating, support your kids to have free play time, time to day dream, time in nature, time to find and follow their interests.

Self-regulation skills.  As well as therapy, there are many self-regulation and self-healing skills that everyone can learn that really help to restore peace and calm when strong emotions threaten to dominate the scene.  I’ll share with you some of the tools that work for me and for many parents that I help:

Reconnecting with your heart. This simple act of putting your hand on your heart and asking; “what am I feeling, what do I need?” helps us reconnect with our inner world in a positive way. The response might be “I feel stressed!  I feel angry!  I need to slow down,  I need to ask for help, I need to cross something off today’s list of activities.”  Try it!

“Name it to tame it” is a phrase coined by author and psychiatrist Dr Daniel Siegel.  There’s a lot of power in simply naming what we’re feeling.  When we tell our child “you’re making me so angry”, we give them the message that they control how we feel and it’s their responsibility to keep us happy.  Whereas, when we say “I feel angry, I really need to slow down and relax”, we show them that we can not only identify and be honest about how we feel, but also take responsibility and relieve them of responsibility for our feelings.  This really is fantastic modelling for our children.  The child who can clearly express that they’re angry is more likely to seek support and less likely to take their anger out on others.  I love how, in response to enquiring “you seem really stressed, what do you need?” my children often reply with simple expressions like “I’m angry”, “I feel overwhelmed”, “everything feels really hard at the moment”, “I feel like I need to scream”. When such feelings are expressed, accepted and understood, the emotional charge can dissipate significantly.

Positive self-talk.  We tend to respond to our emotions with similar words and messages that our parents responded to our emotions.  Becoming mindful of our self-talk and consciously practicing empathic and supportive messages, we begin to re-parent ourselves.  Being kind to ourselves creates the foundation for kindness to others.  For example instead of berating yourself for feeling angry and overwhelmed, you might say to yourself “it’s ok, this is just a tough moment, it’s okay to feel what I’m feeling”.

Simply sitting. There’s a Chinese proverb that says “If you are patient in one moment of anger, you will escape a hundred days of sorrow."  Even though anger can give us physical super powers, attacking the housework in a manic passive aggressive frenzy can be pretty scary and overwhelming for our kids and isn’t the best modelling!  When we become overly stressed, our system becomes flooded with stress hormones, everything speeds up, our breathing, our thinking becomes irrational, our tone of voice intensifies and we speak faster, which every child knows to be a warning sign!  Simply sitting down in an arm chair or even lying on the ground or the grass slows everything down, totally changes the dynamic with our child and gives us a chance to emotionally re-stabilize.  This modelling teaches our children what they can do in overwhelm.

Visualizing a red stop sign.  To help you hold back from speaking words or taking action that you’ll later regret and need to repair with your child, if you just remember one thing, remember a red stop sign.  When feeling emotionally charged, it’s hard to remember the theory, but the brain responds very well to visual messages and bringing to mind a red stop sign, or even better creating or printing a drawing to put up on the wall, may help you stop and slow down enough to begin to remember some more positive things you can do.  If you draw or print one, you could write some key reminder words on it like; "breathe", "centre", "de-stress".

Fresh air brings a fresh perspective.  When stresses rise in the family, the walls can start to close in, everywhere we look jobs demand our attention.  Being in nature helps us decompress and relax. The sights, sounds and smells of nature remind us of life’s small pleasures and help to put things back in perspective.  Most people can literally feel the stress starting to drain away when they put their bare feet on the earth.  Looking up at the sky, looking out to nature helps us lift up and out of the scenario that we’ve got ourselves tightly wound into.

I can see clearly now … Once we return to a calm state, many options open up.  We again remember our child’s goodness and can reconnect and repair after conflicts.  Our child feels and experiences our emotional storms and instinctively protects themselves by muffling the communication. Yet when a parent restores calm inviting communication, their child’s usually right there waiting for them, power struggles dissipate and warmth, connection, cooperation and humour return to the scene.

Written by Genevieve Simperingham, founder of the Peaceful Parent Institute in New Zealand, parent coach, educator and holistic counsellor.

Other resources that may be helpful:

I also recommend buying the recorded audio download of a "Getting Back on Track - Why we Explode" teleseminar on the same subject with myself and Patty Wipfler of Hand in Hand Parenting.  Parents often describe how the information comes to life for them when they hear Genevieve explain the concepts, and Patty and Genevieve's combined wisdom provides an incredibly rich resource for parents to listen to again and again.

Genevieve's Stress Relief for Parents (featured in the right side bar) has been developed to help parents reduce their stress levels and learn and practice emotional self-regulation skills, as well as having a guided relaxation that is effective not just for adults but in helping children settle at night.