Gagne, 1960’lı yıllarda yeni
davranışçı ekolün temsilcilerinden
biri olarak kabul edilirken,
günümüzde daha çok bilişsel
alanın bir temsilcisi olarak
görülmektedir.
Gagne’nin öğrenme koşulları modeli,
tüm disiplinlerin öğretim tasarımında
kullanılmış, genel kabul görmüş bir
modeldir.
Gagne’ye göre öğretimin amacı,
öğrencilerin problem çözme
becerilerinin geliştirilmesidir.
• Gagne’ye göre öğrenme, dışsal uyaranların
bilişsel süreçlerle yapılandırılmasına bağlı bir
işlemdir.
• Öğrenme, öğretim materyali, pekiştirme, tekrar
gibi iç faktörlerin etkileşimine bağlıdır.
• Ancak bilişsel stratejiler içinde bireyin duygusal
özelliklerini tanımlayan ilgi, beklenti, tutum ve
değerlerde önemli bir etkendir.
• Bu nedenle Gagne’nin yaklaşımı bilişsel öğrenme
kuramlarının özgün bir sentezi olarak
değerlendirilebilir.
GAGNE MODELİNİN UNSURLARI
Gagne’nin öğrenme modeli şu varsayımlara dayanır.
• Birbirinden farklı öğrenme türleri vardır.
Örneğin, bir kavramın öğrenilmesi ile bir
matematik probleminin çözümü, farklı
öğrenme-öğretme etkinliği gerektirir.
• Öğrenme, birbirine dayalı aşamalı ve birikimli
bir süreçtir.
Yeni öğrenme yaşantıları, daha önce
edinilmiş bilgi becerilerle bütünleştirilerek
öğrenilir.
Farklı öğrenme ürünleri, farklı öğretme-
öğrenme stratejilerinin bir arada kullanılmasını
gerektirir.
Öğretmen, öğrenme ürünlerinin niteliklerine
uygun öğretim kuram ve ilkelerini etkili biçimde
kullanabilecek mesleki yeterlilikler taşımalıdır.
Öğrenci kendi deneyimleri yoluyla yaparak,yaşayarak öğrenir.
Eğitimde öğretimden çok öğrenme,
öğretmenden çok öğrencinin etkin olması
gerekir.
Gagne’ye göre Öğrenme Ürünleri beş
grupta toplanmaktadır.
• Zihinsel beceriler
• Sözel bilgiler
• Tutumlar
• Psiko-motor beceriler
• Bilişsel stratejiler.
Sözel Bilgiler:
• Sözel bilgiler, neyin nasıl öğrenileceğine
ilişkin kavram ve dizgeler edinmeyi
tanımlamaktadır.
• Terimler, isimler, tanımlar, semboller,
fonksiyonlar ve kategorik bilgi kümeleri sözel
öğrenme kapsamındadır.
• Etkili bir sözel bilgi öğrenme süreci, kavram
ve olguları ilişkilendirmeye dönük olmalı ve
daha sonraki öğrenmeler için yönlendirici
nitelikler taşımalıdır.
Tutumlar:
• Tutum, bireyin bir uyarana, olaya veya nesneye
olumlu veya olumsuz vaziyet alış biçimi olarak
tanımlanabilir.
• Tutumlar, organizmanın biyolojik kalıtımıyla
değil, yaşantılar yoluyla edinilmektedir.
• Etkili bir öğretim modeli, öğrenciye olumlu
tutumlar kazandırmak amacıyla
düzenlenmelidir.
Öğrenciler olumlu bir benlik algısı
geliştirmeleri için yüreklendirilmelidir. Bu
amaçla başvurulacak yöntemler şöyledir.
1- Kararlılık ve öz güven geliştirmeleri
sağlanmalıdır.
2- Uygun öğrenme ortamları sağlanmalıdır.
3- Olumlu duyuşsal özellikler kazanmalarına
rehberlik etmelidir.
4- Öğrencilerin başarılı olma gereksinimleri
karşılanarak, bu yöndeki çabaları düzenli
olarak ödüllendirilmelidir.
Psiko-motor Beceriler:
• Bireyin performansına yansıyan önemli bir
öğrenme alanıdır.
• Bilişsel yeterliklerin ve duyuşsal özelliklerin
ürünü olan becerilerin kazandırılmasında
temel amaç, hareketleri doğru, hızlı ve
düzgün biçimde yapabilmektir.
Bilişsel Stratejiler:
• Öğrenme yoluyla kazanılan zihinsel şema ve
yapılar anlamındadır.
• Bilişsel stratejiler dikkat, algılama,
depolama, kontrol, geri çağırma, yeniden
örgütleme ve transfer gibi boyutlardan
oluşmaktadır.
Gagne’nin geliştirdiği öğretim modelinin
temel boyutları:
• Dikkat Çekme:
Öğrencinin ilgisini derse çekmede
kullanılan sorular, materyaller, gösterim
yöntemleri gibi uyarıcılardır.
Öğrenciye Hedefler Hakkında Bilgi Verme:
Öğrencinin, dersin sonunda kendisinden
ne beklendiğini bilmesi, onun derse katılımını
ve performansını artırır. Fakat hedefler
öğrencinin seviyesine uygun olarak
verilmelidir. Örneğin, ilköğretim öğrencisine,
ders planında yer alan şekliyle hedefler
söylemek onun anlamasını güçleştirecektir.
Ön Bilgilerin Hatırlatılması:
Öğrenilecek konu tümüyle yeni olduğunda,
bu konu ile ilgili bilgilerin uzun bellekten
çağırılması, konunun anlamlı olarak
öğrenilmesini sağlar. Bu şekilde yeni bilgi,
uzun süreli bellekte diğer bilgilerle ilişki
kurularak kodlanır.
Uyarıcı Materyalin Sunulması:
Öğrencinin derse olan ilgisi sağlandıktan
sonra öğrenmede yardımcı olacak
materyaller öğretmen tarafından çeşitli
teknikler kullanılarak sunulur.
Öğrenciye Rehberlik Etme:
Öğrencinin belirlenen hedeflere
ulaşmasında onlara yardımcı olmak, yol
göstermek olarak tanımlanabilir. Burada
izlenecek yaklaşım öğrenciye doğru cevabı
söylemek yerine, onun bilişsel stratejilerini
kullanmasını sağlayarak doğru cevaba giden
yolları göstermektir.
Davranışı Ortaya Çıkarma:
Öğrencinin cevapları bulması, ilke veya
kavramları öğrenmesinin ardından, ne
öğrendiğini gözlemek amacıyla
gerçekleştirilen etkinliklerdir.
Geribildirim Verme:
Geribildirimler, bir önceki aşamada,
beklenilen davranışı ortaya çıkaramayan
öğrencinin eksikliklerinin giderilmesi veya
öğrencinin gösterdiği davranışın doğru olduğu
hakkında bilgilendirilmesi için kullanılır.
Geribildirimler sözel olabileceği gibi,
gülümseme, baş sallama gibi davranışsal
formda da olabilir.
Performansı Değerlendirme:
Öğrenme çıktılarının hedefler ile örtüĢüp
örtüĢmediğini anlamada kullanılır.
ÖrtüĢme: overlapping, üst üste binme
Kalıcılığı ve Transferi Sağlama:
Öğrenciye ders boyunca verilen bilgilerin
öğrenilmesi için, bu bilginin farklı durumlarda
ve çeşitli problemlerin çözümlerine
uygulanabilmesi gerekmektedir. Örneğin,
öğrenci bilgilerin kalıcı olmalarını sağlamak
amacıyla belli aralıklarla tekrarlayabilir.
KAYNAKÇA:
• ATAMAN, A., 2004, GeliĢim ve Öğrenme,
Gündüz Eğitim Yayınevi, Ankara.
• AYDIN, A., 1999, GeliĢim ve Öğrenme
Psikolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• FĠDAN, N., Okulda Öğrenme ve Öğretme,
Alkım Yayınevi, Ankara.
• SENEMOĞLU, N., 2004, GeliĢim Öğrenme ve
Öğretim, Gazi Kitapevi, Ankara.
• YAPICI, ġ., M., 2005, GeliĢim ve Öğrenme
Psikolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder