MOTOR GELİŞİM (BÜYÜK VE KÜÇÜK KASLARIN MOTOR GELİŞİMİ)

İnce motor becerisi nedir?

Çocuklarda ince motor becerisi, el ve parmaklardaki küçük kasların yönetilmesine verilen isimdir.İnce motor becerisi sayesinde çocuğunuz kalemi, çatalı, makası uygun şekilde kullanabilir, düğmelerini ilikleyebilir, ayakkabısını bağlayabilir ve öz bakımını sağlayabilir.

Çocuğunuzun ince motor gelişimini desteklemek için aşağıdaki bir çok farklı etkinlikten faydalanabilirsiniz.

1. Yapıştırmaları şeklin üzerine yapıştırma ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuzla sevdiği yapıştırmaları seçin.(Seçim yaparken yapıştırmaların büyüklüğünü çocuğunuzun gelişimine göre seçin, yapıştırmaların sabit boyutlarının olması daha uygudur9 Daha sonra boş bir kağıda geometrik şekilleri çizin. Çocuğunuzdan çizginin üzerine boşluk kalmadan yapıştırmaları yapıştırmasını isteyin.

2. Yapıştırmaların üzerinden kesme ince motor becerisi etkinliği

Yapıştırmaları geometrik şeklin çizgisinin üzerine yapıştırın. Daha sonra çocuğunuzda yapıştırmaların üzerinden geçecek şekilde kesmesini isteyin.

3.Kulak çöpü ile boyama ince motor becerisi etkinliği

Buradaki boyama sayfasını bastıktan sonra resim için kullanacağınız akrilik boya renklerine karar verin. Her renk için farklı bir kulak çöpü bulundurun. Çocuğunuzdan kulak çöpünü bir boyaya batırdıktan sonra bir dairenin içine baskı yapmasın isteyin. Burada amaç her daireye bir daire baskısı yapılmasıdır.

4. Hamura çubuk batırma ince motor etkinliği ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuzla farklı renklerdeki hamurlarınızı hazırladıktan sonra (evde oyun hamurumuzu  hazırlamak isterseniz yapılışı burada ), kulak çöplerini ikiye ayırın. Her kulak çöpünü hamurlarda bulunana bir renge boyayın ve kurumasını bekleyin. Daha sonra çocuğunuzdan  kulak çöpü ile aynı renkte olan hamuru bulup üzerine yerleştirmesini isteyin.

5.Süzgeçten şönil geçirme ince motor etkinlik ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuz için bir kaç renk şönil alın ve ve onların geçebileceği açıklıkta olan süzgeçleri belirleyin. Daha sonra çocuğunuza şönilleri nasıl deliklerden geçirilebildiğini gösterin.Çocuğunuz dilediği deseni bu şekilde yaratabilir.

6.Makarna kolye ince motor aktivitesi ince motor becerisi etkinliği

Bu etkinliği yapabilmek için kuru makarnaya ve ipe ihtiyacınız var. Çocuğunuza farklı şekillerdeki makarnayı koyduğunuz kaseyi ve ucuna büyük bir düğüm atılmış ipi verin. Çocuğunuz istediği düzende makarnaları kullanarak ipe geçirsin.

7.Ponponları uygun şişeye atma ince motor etkinlik ince motor becerisi etkinliği

Bir kaç plastik su şişesi alın ve her birine bir renk verin. Renklerin şişenin üzerinde gözükmesi için kartondan şerit keserek yapıştırabilirsiniz. Daha sonra ponponları( dilerseniz orta boy düğmede kullanabilirsiniz) renklerine göre çocuğunuzdan şişelerin içine atmasını isteyin.

Benzer etkinliği bu şekilde de planlayabilirdiniz.

8. İp geçirme ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuzla bir şekil seçin ve boş bir kağıda onu çizin.( örn. araba, tavşan vb.) Daha sonra bu şekli kalınca bir kartona yapıştırın ve çocuğunuzdan boyaması isteyin. Şeklin dış kenarlarına düzenli bir şekilde delgeç yardımı ile delikler açın.Bir ayakkabı bağcığını delikten geçirin ve ucuna düğüm atın. Artık çocuğunuz diğer tüm deliklerden ipi geçirebilir.

9.Kolaj çalışması ince motor etkinliği ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuz ile bir boyama sayfası seçin. Daha sonra bu boyama için kullanacağınız renklere karar verin ve el işi kağıtlarını seçin. Sonra el işi kağıtlarını parmaklarınızı kullanarak küçük parçalara ayrın. Tüm renklerden parçalar elde ettikten sonra boyama sayfasının ilk kısmına yapıştırıcı sürün. Bu kısıma el işi kağıdı parçalarını yerleştirin.

10.Maşa kullanma ince-motor-aktivitesi ince motor becerisi etkinliği

Çocuğunuza uygun plastik veya tahta bir maşa verin ve kasedeki ponponları diğer kaseye koymasını isteyin.

Çocukta Motor gelişimi

Motor, insan vücudunun hareket etme yeteneğidir ve ikiye ayrılır:

• Kalın motor: hareket etmek için vücuttaki büyük kas grupları kullanılır örneğin; yürümek, koşmak, zıplamak, yüzmek, sekmek, tırmanmak, bisiklet sürmek, dans etmek, top atıp tutmak gibi. İstisnalar olsa da çoğu kez kendiliğinden gelişen hareketlerdir.
• İnce motor: Küçük kas gurupları (el ve parmak) kullanılır. El ve parmak kasların çalışmasıyla gerçeklenen hareketlerdir örneğin; yazmak, resim yapmak, makasla kesmek, ayakkabı bağını bağlamak, düğme iliklemek, giyinmek, fermuar açıp kapatmak, saç taramak, çatal bıçakla yemek gibi. Genelde dikkat ve konsantrasyon gerektiren hareketlerdir. El-göz koordinasyonu için, ince motor becerilerinin ve görsel gelişimin ciddi önemi vardır.

Bebeklerde ilk kalın motor becerilerinin arttığı görülmektedir, 2 yaş ve sonrasında ince motor gelişimi hızlanır. Çocukların kasları ve kemikleri zamanla daha da güçlenir ve böylece daha çok aktiviteler yapabilirler. 2-3 yaş itibariyle çocuğun dengesi ve koordinasyonu daha iyi olur ve motor gelişimi hızla ilerler. Birkaç yıl içinde tamamen bağımlı bir bebek ten aktif ve girişimci bir çocuğa dönüşür. 2-3 yaş dönemi çocuklar keşfetme isteği ile çok aktif olurlar, sürekli hareket halindedirler ve (yeni) motor yeteneklerini pratik ederler. İnce motorun gelişmesi için bu yaş gurubunun el ile yapılan ince ve küçük işleri çok pratik etmeleri gerekir.

KABA MOTOR

1 ay	Yüzüstü dururken başını refleks ile hafifçe kaldırabilir.
2 ay	Yüzüstü dururken göğüs kafesini hafifçe kaldırabilir. Sırtüstü pozisyonda kollar ve bacakları ile simetrik vuruş hareketleri yapabilir.
3 ay	Yüzükoyun pozisyonda kolları üzerine yaslanarak gövdesini kaldırabilir. Başını dik tutma hareketini gerçekleştirir. Banyo yaparken hareketlidir.
4 ay	Yan yatarken sırtüstü dönebilir. Destekle oturmaya başlar.
5 ay	Sırtüstü yatarken başını 45° kaldırabilir. Bacaklarını dümdüz yukarı doğru kaldırabilir. Kucakta otururken nesne tutabilir.
6 ay	Yüzükoyun pozisyonda elleri üzerine yaslanarak gövdesini kaldırabilir. Sırtüstü pozisyondayken yüzükoyun dönebilir, yatar pozisyonda ayağını ağzına götürebilir. Çocuk sandalyesinde oturabilir, hareket eden nesneyi tutabilir. Koltuk altlarından tutunca ayakta durabilir.
7 ay	Yüzükoyun pozisyondayken sırtüstü dönebilir. Desteksiz, tek başına oturabilir. Ayakta durur pozisyonda (koltuk altlarından tutulurken) sırayla ayaklarını kaldırabilir.
8 ay	Yüzükoyun pozisyonda tek el üstünde durabilir, diğer elini nesne almak için kullanabilir. Yardımla ayakta durabilir ve olduğu yerde yürür hareketi yapabilir.
9 -10 ay	Tutunarak ayakta durabilir. Emekleyebilir. Oturur pozisyonda öne hareket edince dengeyi kaybetmez.
11-12 ay	Yardımla ya da yardımsız yürüyebilir, oturduğu yerde kendi kendine dönebilir. Yatar pozisyondan oturur pozisyona gelebilir. Mobilyalara tutunarak ayağa kalkabilir. El ve ayaklarını kullanarak yürüyebilir.
13-14 ay	Yürürken henüz aniden duramaz. Emekleyerek merdiven çıkar. Yardımsız ayakta durabilir.
15-16 ay	Yatar pozisyondan ayağa kalkabilir.
17-18 ay	Koşabilir, çömelebilir, yardımla merdiven çıkabilir. Ayaktayken düşmeden oyuncağını fırlatabilir.
18-24 ay	Yardımsız merdiven inip çıkabilir. Yardımla tek ayak üzerinde durabilir. Ayaktayken yerden bir şeyler alabilir. Büyük bir topa dengesini kaybetmeden vurabilir. Kapıyı kendi açabilir.
2- 2.5 yaş	Geri geri yürüyebilir. Kısa süre tek ayak üzerinde durabilir. Parmak uçlarında yürüyebilir. Müzik eşliğinde dönebilir. Koşarken aniden durabilir. Sıçrayabilir, topu başının üzerinden fırlatabilir.
2.5- 3 yaş	Zıplayabilir. İki ayağını kullanarak merdiven inip çıkabilir, koşarken yönünü değiştirebilir, 3 tekerlekli bisiklete binebilir, büyük bir topu tutabilir. Yönünü belirleyerek isabetli atabilir.
3- 4 yaş	Yatar pozisyondayken dirseklerini kullanarak ve yana dönerek ayağa kalkabilir. Peş peşe zıplayabilir. Tek ayak üzerinde durabilir ve tek ayak üzerinde birkaç kez sekebilir. Yerden 5 cm yükseklikte olan ipin üstünden atlayabilir. 20 cm ileriye zıplayabilir. Gövdesinden destek alarak iki eliyle topu yakalayabilir.
4- 5 yaş	Koşarken spontan dönebilir, çizgi üzerinde yürürken dengesini sağlayabilir. Küçük bir topu yakalayabilir. Yatar pozisyondayken direk kalkışa geçebilir/doğrulabilir. Bisiklet sürme paten kayma öğrenebilir.
5 yaş ve sonrasında	Kompleks hareketleri yapabilir. Rekabet içeren spor ve oyunları yapabilir. İp atlarken dönebilir. Gördüğü hareketleri taklit edebilir.

İNCE MOTOR

1 ay	Eller yumruk halindedir. Yakalama refleksi mevcuttur.
4 ay	Eller sürekli açılıp kapanır. Nesneyi komple elini kullanarak tutar. Elleriyle masanın üstüne vurabilir.
6 ay	Palmar tutarak küp alabilir (avuçlayarak). Gözleriyle yuvarlanan misketi takip edebilir. Nesneyi bir elinden öteki eline alabilir.
10 ay	Nesneleri kontrolsüz bırakabilir. Parmağı ile nesnelere işaret edebilir. Küçük nesneleri parmaklarıyla alır. İşaretparmağını çok kullanır.
11-12 ay	Nesne alırken rahatlıkla 2 parmağını kullanır.
13-14 ay	2 parmakla misket alabilir. Kaşık kullanarak yiyebilir (dökerek).
1.5 yaş	3 blokla kule yapabilir. Kitapta birkaç sayfayı aynı anda çevirebilir.
2 yaş	6 blokla kule yapabilir. Kitapta sayfaları tek tek çevirebilir. Kaşığı kontrollü kullanarak yemek yer ve çatal kullanmaya başlar.
3 yaş	Yuvarlak ve artı çizebilir, makasla kesebilir, çöp adam çizebilir, basit puzzle yapabilir, 3 bloktan köprü yapabilir, 10 bloktan kule yapabilir, kalemi yetişkin gibi tutabilir, 25 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
4 yaş	İsmini yazabilir, boncuk dizebilir, dökmeden içecek koyabilir, kağıt katlayabilir, çizgiler dışına çıkmadan boyayabilir, 5 blokla köprü yapabilir, 20 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
5 yaş	Harfleri bakarak yazabilir, kare/ üçgen/ daire çizebilir, hamurdan şekil yapabilir, kağıt katlayarak şekil yapabilir (origami), 5mm fark ile çizilmiş kareyi kağıttan kesebilir, 18 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.

İNCE MOTOR

1 ay	Eller yumruk halindedir. Yakalama refleksi mevcuttur.
4 ay	Eller sürekli açılıp kapanır. Nesneyi komple elini kullanarak tutar. Elleriyle masanın üstüne vurabilir.
6 ay	Palmar tutarak küp alabilir (avuçlayarak). Gözleriyle yuvarlanan misketi takip edebilir. Nesneyi bir elinden öteki eline alabilir.
10 ay	Nesneleri kontrolsüz bırakabilir. Parmağı ile nesnelere işaret edebilir. Küçük nesneleri parmaklarıyla alır. İşaretparmağını çok kullanır.
11-12 ay	Nesne alırken rahatlıkla 2 parmağını kullanır.
13-14 ay	2 parmakla misket alabilir. Kaşık kullanarak yiyebilir (dökerek).
1.5 yaş	3 blokla kule yapabilir. Kitapta birkaç sayfayı aynı anda çevirebilir.
2 yaş	6 blokla kule yapabilir. Kitapta sayfaları tek tek çevirebilir. Kaşığı kontrollü kullanarak yemek yer ve çatal kullanmaya başlar.
3 yaş	Yuvarlak ve artı çizebilir, makasla kesebilir, çöp adam çizebilir, basit puzzle yapabilir, 3 bloktan köprü yapabilir, 10 bloktan kule yapabilir, kalemi yetişkin gibi tutabilir, 25 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
4 yaş	İsmini yazabilir, boncuk dizebilir, dökmeden içecek koyabilir, kağıt katlayabilir, çizgiler dışına çıkmadan boyayabilir, 5 blokla köprü yapabilir, 20 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.
5 yaş	Harfleri bakarak yazabilir, kare/ üçgen/ daire çizebilir, hamurdan şekil yapabilir, kağıt katlayarak şekil yapabilir (origami), 5mm fark ile çizilmiş kareyi kağıttan kesebilir, 18 saniye içinde 10 misketi şişeye koyabilir.