AŞIRI DÜZELTME YÖNTEMİ

AŞIRI DÜZELTME YÖNTEMİ

Zihinsel özürlü ve otistik bireylerde gözlenen davranış problemlerinin azaltılması veya ortadan kaldırılmasında yaygın olarak kullanılan Aşın Düzeltme (overcorrection), problem davranışların çevresel etkilerinin aşırı şekilde düzeltilmesi veya davranışın çıktığı ortamda olması gereken şeklinin yaptırılması olarak tanımlanan pratik ve etkili bîr ceza yöntemidir (Foxx, 1982). Tanımda da görüldüğü gibi yöntem iki şekilde uygulanabilmektedir (Foxx ve Azrin, 1973): I. Onarıcı Aşırı Düzeltme (Restitutional Overcorrection): Problem davranışın çevre ile ilgili sonuçlarının düzeltilmesinin hedef alındığı bu tip aşırı düzeltmede, yapılan düzeltmenin derecesi normalden fazla olmalıdır. Problem davranışı tükürme olan bireye, ağzının, tükürdüğü yerin ve tüm çevresinin sildirilmesi onarıcı aşırı düzeltmeye örnek olarak verilebilir. 2. Olumlu Aşırı Düzeltme (Positif Overcorretion) : Yöntemin bu tür uygulaması ise, problem davranışın o ortam içinde olması gereken şeklinin bireye yaptırılması olarak uygulanmaktadır. Olumlu Aşın Düzeltmeye örnek olarak, duvarları çizen çocuğa kağıt kalem verilerek, bazı şekilleri kopya ettirmek verilebilir. Farklı problem davranışlara uygulanabilen aşırı düzeltme yöntemi, doğrudan problem davranışı hedef almakta ve davranış üzerinde etlization) sürecinde oldukça önemli yer tutmakladır, çünkü özürlü bireyi normal bireyden farklılaştıran problem davranış durdurulmakla, aynı zamanda istendik davranış bireye kazandırılmaya çalışılmaktadır.

Çocuğun uygun olmayan davranışı ile bağlantılı olarak çevrenin yalnızca eski haline getirilmesi onarıcı aşırı düzeltme de ilk adımdır. Ancak buna çevrede ki başka şeylerin de düzeltilmesi eklenerek bir tür ceza verilir. Onarıcı aşırı düzeltme, amaçsız ya da kazaen gerçekleşen durumlarda kesinlikle kullanılmamalıdır. Onarıcı aşırı düzeltme kullanırken hangi ilkeler dikkate alınmalıdır? Çocuktan istenen tepki, onun uygun olmayan davranışı ile doğrudan ilgili olmalıdır. Aşırı düzeltme uygulaması davranışın hemen ardından gelmelidir. Çocuğa eğer gerekliyse bu süreçte dereceli olarak yardım edilmeli ve bu yardım giderek azaltılmalıdır. Onarıcı aşırı düzeltme hangi nedenlerle davranış azaltmada kullanılmamalıdır? Çocuğun uygun olmayan davranışı üzerine odaklanılmaktadır. Eğer çocuk yapmayı reddederse, katılmazsa ya da işbirliği içinde olmazsa uygulayıcının fiziksel güç kullanması gerekebilir. Bu durum çocuğu saldırgan hale getirebilir.(Kesinlikle fiziksel güç kullanılmamalıdır.) Aşırı düzeltme sürecinde beklenen performansı göstermek çocuk için güç hatta mümkün olmayabilir. Özellikle aşırı düzeltme arkadaşların önünde uygulandığında, çocuklar öğretmenin dikkatinin uygun olmayan davranışları izlediğinin farkına varabilirler ve bunu bir fırsat olarak değerlendirebilirler. Aşırı düzeltme süreci, eğitim ortamlarında diğer çocukların davranışlarını ve onların öğrenmesini olumsuz etkileyebilir.