PSİKOMOTOR BECERİLER VE ÖĞRETİMİ

PSİKOMOTOR BECERİLER VE ÖĞRETİMİ



Duyu organları,zihin ve kasların birlikte çalışması sonucu ortaya çıkan davranışlar, psikomotor olarak adlandırılır.Bireyin ve toplumun yaşamını sürdürmesinde psikomotor be-ceriler çok önemlidir.Fen bilimleri,resim,müzik,tıp,mühendislik bilimlerinde ve diğer pek çok alanda psikomotor beceriler hemen hemen bilişsel yeterlikler kadar, hatta bazen daha da önemlidir.Psikomotor becerilerin kazanılması süreklilik gerektirir.

Psikomotor beceriler,günlük hayatta önemli yer tutar.Bu davranışların bir kısmını, gün içerisinde çevremizdeki kişileri model alarak kendiliğimizden ya da çevremizdeki kişilerin rehberliğinde öğreniriz.Yürüme,konuşma,yemek yeme, futbol vb. bu biçimde öğrenilebilir. Psikomotor davranışlar okulda da planlı eğitim faaliyetleri sonunda öğrenilir.Özellikle sanat ve meslek okullarında önemli yer tutar.

Psikomotor davranışların geliştirilmesi tüm yaşam boyu sürer.Bu nedenle, yüksek öğre-time devam eden öğrenciler,devam etmeyen akranlarına göre daha çok yeni beceri kazanma ve daha önce kazandıkları becerileri geliştirme olanaklarına sahiptirler.

Psikomotor beceriler ,bir işin yapılması sırasında kullanılan,bilinçli zihinsel etkinliğin yönlendirdiği koordineli kas etkinlikleridir.Örneğin; el yazısı yazma,daktilo yazma,piyano yaz-ma birer psikomotor beceridir.Motor yetenek,vücudun bir ya da birden fazla organının katıldığı kas hareketi ya da işlemidir.
Psikomotor öğrenme çocuğun doğumundan sonra psikomotor yeteneklerin gelişmesine bağlı kalarak ve yaşı ilerledikçe hızlanarak devam eder.Çocuk doğduğu anda hareket edebilecek ve bazı psikomotor davranışları yapabilecek durumdadır.Hatta ana rahmindeyken bile bazı hareketler yaptığı dış etkilere karşı bazı yalın tepkiler gösterdiği bilinmektedir.Buna bakarak eğitimciler eğitim-öğretimin doğumdan önce başladığını söylerler.Doğumdan sonra psikomotor yetenekler hızla gelişir.Psikomotor öğrenme bu yeteneklerin gelişmesine bağlı-dır. Bu psikomotor yetenekler şunlardır;

KUVVET

Bütün psikomotor davranışların öğrenilmesi bir kuvvet gerektirir.Koşma,at-lama,tırmanma,yürüme hatta bir parmağın kıpırdatılması bile kuvvet ister.Bütün vücudun genel bir kuvvetinin olması gerektiği gibi gövdenin kol ve bacakların elin ve parmakların öğrenilecek psikomotor davranışları yapabilecek kuvvete sahip olması gerekir.

HAREKETE HAZIR OLMA

Vücudun etkilere karşı tepki göstermeye hazır olması gereklidir. Etki ile bu etkiye yapılan tepkinin arasında geçen zaman reaksiyon zamanıdır.Reaksiyon zamanı ne kadar kısa olursa psikomotor öğrenmede o kadar hızlı olur.Psikomotor öğrenmede genel olarak bütün vücudun tepkiye hazır olması gereklidir.Özellikle kol ve bacakların ve elin tepki yapabilecek olgunluğa ulaşması gerekir.
HIZ

Psikomotor davranışların kendine özgü bir yapılış hızı vardır.Bir davranışın gerekti-ğinden az hızda veya çok hızda yapılması halinde organizma tehlikeye girebilir. Örneğin bir makinede çalışmasını öğrenecek bir öğrencinin gereken hızda hareket edememesi onun kolunun veya hayatının tehlikeye girmesine sebep olabilir.Psikomotor öğrenmede özellikle koşun ve parmakların gereken hızı kazanması çok önemlidir.
DURGUN DIKKAT

Birçok psikomotor öğrenme bir olayın veya işin devamlı ve keskin bir şekilde dikkatli olarak izlenmesini gerektirir.Öğrenci birçok durumlarda vücudunu oynatmadan dengeli bir şekilde uzun süre durmak zorunda kalacaktır.
DINAMIK DIKKAT

Bazı davranışlar öğrencinin hareket halindeyken bir olaya dikkat et-mesini ve olaya uygun davranışlar yapmasını gerektirecektir.Örneğin voleybol oynayan bir öğrencide dinamik bir dikkatin olması gerekir.Çocukta dinamik dikkat gelişmemişse bu psikomotor öğrenmeyi yapamaz.
KOORDINASYON

Psikomotor öğrenmenin pek çoğu birden fazla organların çalışmasını gerektirir.En yalın bir davranışta bile göz el kol veya ayak gövde ile ayağın veya iki elin bir düzen içinde çalışması oldukça zordur.Öğrenilecek davranışları yapacak organları arasında yeterli koordinasyonu kuramıyorsa çocuk o davranışı öğrenemez.
ESNEKLIK

Vücudun gerektiği zaman öne yana geriye ve istenen yönlere eğilmesi yani esnek olması gereklidir.Gövdenin bacakların yeterli esnekliğe sahip olmadığı zamanlarda psikomotor davranışları öğrenmek mümkün değildir.

Psikomotor yetenekler bütünlük halinde bulunurlar.Çocuk doğduğu zaman bu psikomotor yeteneklerin ancak kendi gelişimi oranındaki yapabilir.Bu nedenle ancak kendine özgü bazı becerileri yapabilecektir.

Öğrenci ilkokula başladığı zaman birçok psikomotor davranışları öğrenmiştir.İlk olarak çocuk oturmayı sonra emeklemeyi daha sonra da bir yere tutunarak ayağa kalkmayı ve sonra da yürümeyi öğrenmiştir.Çocuk yürümeyi öğrendiğinde hayatının önemli bir devresini bitirmiş sayılır.Yürüme psikomotor davranışlarının ilk devresidir.Çocuk bundan sonra hızla diğer devrelere girer.Yalnız her toplumda bu aynı sırada devam etmez.Örneğin;Yeni Gine’de bulunan Manus Kabilesinde çocuklar yürümeyi öğrendikten sonra yüzmeyi öğrenirler.Çünkü bu kabilenin geçimi balıkçılıkla sağlanmaktadır ve bu nedenle yüzmek yürümek kadar önemlidir. Okula gelen bir öğrenci geldiği çevreye göre bir çok değişik psikomotor beceriyle gelecektir.Çocuklar çevrelerinin gerektirdiği becerileri kendi psikomotor yetenekleri içinde yaparak birçok beceriler edinerek okula gelmektedirler.

Psikomotor öğrenmede duyu organlarının rolü çok büyüktür.Duyu organlarındaki kusurlar hastalıklar veya gelişim eksiklikleri çocuğun psikomotor öğrenimini engeller.Duyu organlarının böyle bir engellemesi olduğu zaman çocuğun algıları becerileri yapabilecek kadar gelişmiş olamaz.Çocuk psikomotor etkinlikleri yönünden zorlukla karşılaşıyorsa yine bir yandan seviyesine uygun görevler verirken bir yandan da psikomotor yeteneklerini geliştirici tedbirler alınmalıdır.

Psikomotor etkinlikler üç türde görülür:

1- Öğrenilecek psikomotor davranış öğrenci için yeni olabilir,
2- Öğrenilecek psikomotor davranışın bir kısmı yeni ,diğer bir kısmı ise öncekilerle birleştirilecek türden olabilir
3- Psikomotor davranış eskiden öğrenilmiş fakat daha fazla özen isteyen yönlerinin geliştirilmesi gerekebilir

Öğretilecek beceri tümüyle yeni ise o zaman yapılacak çalışmalarda kolaydan zora gidilmeli-dir.Bir kısmı yeni ise önceki becerilerle bağdaşacak türde çalışmaların düzenlenmesi gerekebilir. Son tür için yapılacak çalışma yalnızca geliştirilecek ise beceri elverişli zamanlarda yeter dere-cede tekrarlarla geliştirilir.

Bir psikomotor davranışın öğrenilmesinde iki öğe vardır:

1- Becerilerin öğrenciler tarafından kavranması gerekir,
2- Becerilerin yapılması gerekir.

Psikomotor davranışın kavranması duyu organları ve algıların yoluyla olur.Becerinin uygu-lanması da yeter gelişim,hazır olma ve güdüleme varsa, kasların harekete geçmesiyle olur.Psikomotor beceri gösterme,içsel koşullar,dışsal uyarıcıları algılama ve motor etkinliklerin etkileşimlerinin bir ürünüdür.Becerilerin kapsadığı motor ve algısal özelliklerin miktarı,beceriden beceriye değişiklik gösterir(Şema 1).Örneğin;yürüme,dans etme,koşma, bisiklet sürme,yüzme,jimnastik gibi etkinlikler yüksek motor ve daha düşük düzeyde algılamayla yapılabilecek etkinliklerdir.Bazı becerilerde yüksek düzeyde algılamayla ilgilidir.



Düşük Hızlı Okuma Yüksek

Sözlük kullanma 
Motor Algısal
Öğe Steno yazma Öğe
Bir enstrüman
çalma

Müziğe uygun dans etme
Yüksek Düşük
Yürüme
İnsanların belli bir alanla ilgili psikomotor davranışlarındaki yeterlik düzeyleri arasında önemli farklılıklar vardır.Insanların bir beceriye ne derecede sahip olduklarını belirlemek amacıyla,genellikle becerinin sonucuna yani ürüne beceriyi gösterme sürecine ya da her ikisine birden bakılır.Norman; tenisçi,pilot gibi belli alanda uzmanlaşmış kişilerle amatörlerin davranışlarını karşılaştırdığında amatörle uzmanı ayıran beş değişken belirlemiştir.Bu değişkenler;

a. Rahatlık: Uzman kişiler beceriyi kolay,rahat,pürüzsüz ve amatörlere göre daha az çaba harcayarak gösterirler
b. Otomatiklik : Uzman kişiler beceriyi gösterirken genellikle bilinçli olarak ne yaptıklarını düşünmezler.
c. Zihinsel Çaba : Beceri geliştikçe zihinsel çaba azalır.Yapılan iş bireye daha kolay gelir ve birey zihinsel olarak yorulmaz.
d. Stres : Amatör ya da acemi kişiler beceriyi sergilerken stres altında kalırlar ustalar bu stresi hissetmezler.
e. Bakış Açısı: Acemiler bir beceriyi gösterirken yaptıkları eylemlerin hepsine dikkat eder-ler.

BECERILERIN TEMEL OLARAK ŞU ÖZELLIKLERI TAŞIMASI BEKLENIR:


1) Kasların kullanılmasında incelik,yerindelik ve uygunluk.
2) Birkaç organın hareketlerinin aynı anda koordine edilmesi 
3) Değişen duruma göre anında en uygun ve doğru hareketleri seçme
4) Değişen amca ve hıza göre hareketlerin uyumunu sağlama,
5) zamanında tepkide bulunma 
6) El kol bilek ayak Vücudun diğer kaslarını rahatlıkla kullanma ustalığı

Becerilerin organize edilmiş bir sıra içinde yapılması gerekir.Tek bir kas hareketi beceri olarak tanımlanamaz.

Diğer Becerilerin Analizleri

Diğer Becerilerin Analizleri

ELİYLE YİYECEK YEME BECERİ ANALİZİ

1. Kullandığı elini tabaktaki yiyeceğe uzatır.
2. Baş ve diğer parmakları arasında kalacak şekilde yiyeceği tutar.
3. Yiyeceği biraz yukarı kaldırır.
4. Yiyeceği ağzına götürür.
5. Ağzını açar.
6. Yiyeceği ağzına koyar.
7. Ağzını kapatır.
8. Elini ağzından çeker.
9. Bu işlemi yiyecek bitene kadar tekrar eder.

AĞIZ YIKAMA BECERİ ANALİZİ

1. Musluğun başını, elinin baş ve diğer parmakları arasında kalacak şekilde tutar.
2. Musluğun başını, açma yönünde çevirir.
3. Sabunu eline alır.
4. Sabunu, diğer elinin avuç içine koyar.
5. Ellerini suyun altına tutar.
6. Ellerini suyun altından çeker.
7. Boştaki elinin avuç içini sabunun üzerine koyar.
8. Ellerini ileri geri hareket ettirir.
9. Sabunu yerine koyar.

10. Ellerini birbirine sürterek sabunlar.
11. Parmaklarını,ağzının üzerine koyar.
12. Parmaklarını,ağzının üzerinde yanlara doğru hareket ettirerek sabunlar.
13. Ellerini suyun altına tutar.
14. Ellerini birbirine sürterek durular.
15. Avucuna su doldurur.
16. Avucundaki suyu, ağzının üzerine götürür.
17. Elini, ağzının üzerinde yanlara hareket ettirerek durular.
18. Musluğun başını, elinin baş ve diğer parmakları arasında kalacak şekilde tutar.
19. Musluğun başını, kapama yönünde çevirir.
20. Elini musluktan çeker.

BANYO YAPMA BECERİ ANALİZİ

1. Temiz giysilerini alır.
2. Banyoya gider.
3. Giysilerini çıkarır.
4. Kovaya yeterince su doldurur.
5. Suyun sıcaklığını ayarlar.
6. Başına su dökerek, başını ıslatır.
7. Avucuna bir miktar şampuan koyar.
8. Başına sürer.
9. Başınıelle ovarak yıkar.

10. Vücudunuıslatır.
11. Banyo lifini sabunla köpürtür.
12. Lif ile vücudunu ovarak yıkar.
13. Vücudun tamamını bolca suyla durular.
14. Havluyu alır.
15. Kurulanır.
16. Temiz giysilerini giyer.

SAKAL TIRAŞI OLMA BECERİ ANALİZİ

1. Tıraşköpüğünü alır.
2. Köpüğü çalkalar.
3. Avucuna bir miktar köpük sıkar.
4. Köpük tipini uygun yere bırakır.
5. Köpüğü yüzünün sakal bulunan yerlerine sürer.
6. Tıraşbıçağını alır.
7. Tıraşbıçağının kesen bölümünü yukarıdan aşağıya doğru hareket ettirerek sakalınıkeser.
8. Sakal tıraşı bittikten sonra tıraş bıçağını yerine bırakır.
9. Yüzünü yıkar ve kurular.

TERLİK GİYME / ÇIKARMA BECERİ ANALİZİ

1. Terliği alır.
2. Terliği ayaklarına göre eşleştirir.
3. Tek ayağına uygun terliği giyer.
4. Diğer ayağına öteki terliği giyer.
5. Terliği ayağında düzeltir.
6. Tek ayağını terlikten çıkarır.
7. Diğer ayağını terlikten çıkarır.
8. Terlikleri eşleştirerek yerine koyar.

BERE GİYME / ÇIKARMA BECERİ ANALİZİ

1. Bereyi iki eliyle tutar.
2. Bereyi başının üstüne götürür.
3. Bereyi başına yerleştirir.
4. Bereyi kulaklarının üstüne kadar indirir.
5. Bereyi düzeltir.
6. Bereyi üst tarafından tutar.
7. Bereyi yukarı doğru çeker.
8. Bereyi çıkarır.
9. Bereyi yerine koyar.

KEMER TAKMA BECERİ ANALİZİ
1. Kemerin ön yüzü dışa gelecek şekilde tokasız ucundan tutar.
2. Kemeri pantolonun biritlerinden geçirir.
3. Kemerin delikli ucunu tokanın altından üstüne doğru geçirir.
4. Delikli ucu çeker.
5. Kemeri beline göre ayarlar.
6. Tokanın dilini kemerin uygun deliğine geçirir.
7. Kemerin ucunu tokanın ucundan geçirir.
8. Kemerin delikli ucunu ilk biritten geçirir.

KRAVAT BAĞLAMA BECERİ ANALİZİ
1. Gömleğin yakasını yukarıkaldırır.
2. Kravatı alır.
3. Kravatın orta kısmını,dikişleri altta kalacak şekilde boynuna yerleştirir.
4. Kravatı, kalın tarafı uzun olacak şekilde ayarlar.
5. Dikişli kısımlar üst üste gelecek şekilde, göğüs hizasında tutar.
6. Kısa uç üstte, kalın uç altta kalacak şekilde çevirir.
7. Kalın kısmı, göğüs hizasında tuttuğu elinin üstünden, dikişler altta kalacak şekilde iki kere sarar.
8. Kalın kısmı çevirdiği elini bırakır.
9. Boşta kalan elinin işaret parmağı üstte, başparmağı altta kalacak şekilde sarılı kısmı tutar.
10. Diğer elini bırakır.
11. Bıraktığı eliyle kravatın kalın tarafını tutar.
12. Kalın tarafı, boynundaki halkanın içinden dışına doğru geçirir.
13. Ellerini bırakır.
14. Kalın tarafı, iki kere sardığıyerin dışındaki halkanın içinden yukarıdan aşağıya doğru geçirerek çeker.
15. Bir eliyle düğüm yerini sıkmadan tutar.
16. Diğer eliyle ince tarafıaşağıya doğru çeker.
17. Kravatı, düğüm yeri yakanın ortasında kalacak şekilde yakaya yerleştirir.

ELDİVEN ÇIKARMA / GİYME BECERİ ANALİZİ
Eldiven çıkartır.
1. Eldiveni, parmak uçlarından çekerek gevşetir.
2. Eldivenin parmak uçlarından çekerek çıkartır.
Eldiven giyer.
1. Eldivenleri, bilek kısımları kendine, başparmakları birbirinin yanına gelecek şekilde yerleştirir.
2. Bir eliyle, diğer eline giyeceği eldivenin üst kısmından tutar.
3. Parmak uçlarını eldivenin içine sokar.
4. Eldiveni kendine doğru çeker.
5. Parmaklarını eldivene yerleştirir.

ETEK ÇIKARMA / GİYME BECERİ ANALİZİ
Etek çıkarma
1. Eteğin bel kısmını tutan kopçayı/düğmeyi açar.
2. Eteğin fermuarını/düğmelerini açar.
3. Eteği bel kısmından tutarak aşağıya indirir.
4. Ayaklarını eteğin içinden çıkartır.
Etek giyme
1. Eteği, başparmakları içeride kalacak şekilde bel kısmından tutar.
2. Ayaklarını eteğin bel kısmından geçirir.
3. Eteği beline kadar çeker.
4. Eteğin bel kısmını tutan kopçayı/düğmeyi kapatır.
5. Eteğin fermuarını/düğmelerini kapatır.

ATKIYI BOYNUNA SARMA BECERİ ANALİZİ
1. Atkının uçlarına yakın yerlerinden tutar.
2. Atkıyı başının üzerinden geçirir.
3. Atkının uçlarını aynı hizaya getirir.
4. Atkının uçlarını çapraz şekilde omuzlarının üzerinden arkaya doğru atar.

ELBİSE FIRÇALAMA BECERİ ANALİZİ
1. Elbiseyi düz bir zemine yayar.
2. Fırçayı alır.
3. Fırçanın tüylü kısmınıelbise üzerine değdirir.
4. Fırçayı bastırarak elbise üzerinde hareket ettirir.
5. Elbisenin fırçalanan tarafı altta kalacak şekilde çevirir.
6. Fırçayı bastırarak elbise üzerinde hareket ettirir.

AYAKKABI BOYAMA BECERİ ANALİZİ

1. Yere gazete serer.
2. Ayakkabılarıve boyayı gazetenin üzerine koyar.
3. Boyanın kapağını açar.
4. Ayakkabının bir tekini alıp elini içine sokar/tutar.
5. Süngeri eline alır.
6. Süngeri boyaya sürterek bir miktar boya alır.
7. Ayakkabının burun kısmından başlayarak dairesel hareketlerle ayakkabıya sürer.
8. Ayakkabıyıçevirerek arkasını ve yanlarını boyar.
9. Boyanan ayakkabıyı gazetenin üzerine koyar.

10. Aynı işlem basamaklarıyla diğer ayakkabıyı boyar.
11. Boyanan ayakkabıyı gazetenin üzerine koyar.
12. Boyanın kapağını kapatır.
13. Ayakkabılarıve boyayı yerine koyar.
14. Gazeteyi katlayarak kaldırır.

YER SÜPÜRME BECERİ ANALİZİ
1. Süpürgeyi/fırçayı alır.
2. Süpürgeyi/fırçayı sapından tutar.
3. Süpürgenin/fırçanın uçlarınısüpürülecek zemine değdirir.
4. Süpürgeyi/fırçayı süpüreceği yöne doğru hareket ettirerek, çöpleri ittirir.
5. Çöpleri belli bir noktada toplar.
6. Faraşı alır.
7. Faraşı çukur kısmı üstte gelecekşekilde sapından tutar.
8. Çöpleri süpürgeyle/fırçayla faraşın içine ittirir.

ELEKTİRKLİ SÜPÜRGEYİ KULLANMA BECERİ ANALİZİ
1. Elektrik süpürgesini alır.
2. Hortuma, fırçayı takar.
3. Kordonu açar/çıkarır.
4. Fişi prize takar.
5. Açma - kapama düğmesini “açık”konuma getirir.
6. Borunun üst kısmından tutar.
7. Süpürge kısmını süpürülecek zemine değdirir.
8. Kollarını ileri geri hareket ettirerek zemini temizler.
9. Açma - kapama düğmesini “kapalı”konuma getirir.
10. Fişi prizden çıkartır.
11. Kordonu toplar.


NEVRESİM TAKMA BECERİ ANALİZİ
1. Yorganı/battaniyeyi alır.
2. Yorganı/battaniyeyi yatağa serer.
3. Nevresimi alır.
4. Nevresimin iç yüzü dışa gelecekşekilde çevirir.
5. Nevresimin açık tarafından ellerini sokar.
6. Nevresimin karşı köşelerini tutar.
7. Yorganın/battaniyenin köşelerini nevresimin tuttuğu köşelerine denk getirerek tutar.
8. Uçları kendine doğru çekerek nevresimi ileri doğru ittirir.
9. Yorganın/battaniyenin tamamınevresimin içine girecek şekilde silkeler.
10. Nevresimin açık tarafındaki uçları yerleştirir.
11. Nevresimin düğmelerini vb. kapatır.
12. Nevresimi düzeltir.

FİŞİ PRİZE TAKMA BECERİ ANALİZİ
1. Fişi alır.
2. Fişin plâstik kısmından tutar.
3. Parmaklarının metal kısımla temas etmemesine dikkat eder.
4. Fişin metal uçlarını prizin deliklerinin karşısına getirir.
5. Fişin metal uçlarını prizin deliklerine geçirir.


TOST MAKİNESİ KULLANMA BECERİ ANALİZİ
1. Fişi prize takar.
2. Isı düğmesini ayarlar.
3. Tost makinesinin üst kapağınıkaldırır.
4. Yiyeceği alt ızgaranın üstüne yerleştirir.
5. Üst kapağı kapatır.
6. Yiyecek pişene kadar bekler.
7. Fişi prizden çıkartır.

GAZLI OCAK KULLANMA BECERİ ANALİZİ
1. Kibriti yakar.
2. Ocağın yakılacak kısmının düğmesini “açık” konuma getirir.
3. Kibriti, yakacağı bölüme doğru tutar.
4. Ocağı yakar.
5. Kibriti söndürür.
6. İşi bittikten sonra düğmeyi“kapalı” konumuna getirir.

FIRIN KULLANMA BECERİ ANALİZİ
1. Program düğmesini pişireceği yiyeceğe uygun konuma getirir.
2. Isı düğmesini pişireceği yiyeceğe uygun konuma getirir.
3. Açma - kapama düğmesini “açık”konuma getirir.
4. Fırının kapağını açar.
5. Yiyeceği fırına koyar.
6. Fırının kapağını kapatır.
7. Yiyeceğin pişme süresi kadar bekler.
8. Yiyecek piştiğinde düğmeleri“kapalı” konuma getirir.


OTOMATİK VEZNE MAKİNESİN (ATM)’DEN PARA ÇEKME BECERİ ANALİZİ
1. Kartı alır.
2. Kartı, manyetik kısım altta kalacak şekilde tutar.
3. Kartı, adının yazılıolduğu kısım makineye bakacak şekilde çevirir.
4. Kartı, makinenin kart takılan bölümüne yerleştirir.
5. Şifreyi yazar.
6. Ekrandaki yönergelere uyar.
7. Parayı makineden alır.
8. Kartını makineden alır.

BANKAYA PARA/FATURA YATIRMA BECERİ ANALİZİ
1. Faturayı/parayı alır.
2. Bankaya gider.
3. Sıra numarası alır.
4. Sıra kendine geldiğinde işlemlerin yapıldığı bölüme gider.
5. Faturayı/parayı verir.
6. Parayı öder.
7. Dekontu alır.

ALIŞVERİŞ YAPMA BECERİ ANALİZİ

1. Markete girer.
2. Alışverişarabasını alır.
3. İhtiyacıolan malzemeleri arabaya koyar.
4. Kasa sırasına girer.
5. Aldıklarının parasını öder.
6. Malzemeleri poşete koyar.
7. Marketten çıkar.

Bağımsız Yaşam Becerilerinin Öğretimi

Bağımsız Yaşam Becerilerinin Öğretimi

Bu kategoride yer alan becerilerin başında basit ev işleri gelir. Bu beceriler bireyin bağımsızlığını hızlandıran becerilerdir. Bunların başında ev temizliği, basit yiyeceklerin hazırlanması, bulaşık yıkama, çamaşır yıkama, ütüleme ve katlama yer alır. Bağımsız Yaşam ve Toplumsal Uyum Becerileri şöyle sıralanabilir:
Bezle yerleri silme,
Şarjlı süpürgeyi kullanma,
El süpürgesini kullanma,
Elektrikli süpürgesini kullanma,
Elde bulaşık yıkama,
Makinede bulaşık yıkama,
Elde çamaşır yıkama,
Makinede çamaşır yıkama,
Çamaşırları serme-asma,
Giysileri katlayıp yerine koyma,
Yatağını toplama,
Ütü yapma,
Sandviç hazırlama,
Tost yapma,
Yumurta haşlama,
Sahanda yumurta pişirme,
Çay demleme
Yemek masasınıhazırlama,
Yemek masasınıtoplama,
Kahvaltımasasını hazırlama,
Kahvaltımasasını toplama
Banyo yapma,
Saçını kurutma makinesiyle kurutma,
Saçı uzadığında kuaföre gidip saç tıraşı olma,
Sakal tıraşı olma,
Tırnaklarını kesme,
Ayakkabı boyama,
Parka gidip-gelme,
Okula veya işe gidip gelme,
Pazarda, markette alış-veriş yapma,
Karşıdan karşıya geçme,
Toplu taşıma araçlarını kullanma,
Parayı kullanma,
Düğme dikme,
Basit sökükleri iğneyle onarma,
Telefona cevap verme,
Telefonla arama yapma,
Hastaneye gitme,
İlaçlarınıdüzenli kullanma vb.
Aşağıda bu becerilerden birkaçının öğretim planları verilecektir.

Öğretimi Yapılacak Beceri: Bezle silme.
Uzun Dönemli Amaç: Bezle silme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Bezi ileri-geri hareket ettirerek alanı siler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Kullandığıeline bezi alır.
b) Bezi silinecek alana koyar.
c) Bezi ileri-geri hareket ettirir.
d) Alan temizleninceye kadar silmeye devam eder.
e) Bezi yerine koyar.
2. Kısa Dönemli Amaç: Bezi yuvarlayarak alanı siler.
a) Kullandığıeline bezi alır.
b) Bezi silinecek alana koyar.
c) Bezi yuvarlayarak hareket ettirir.
d) Alan temizleninceye kadar silmeye devam eder.
e) Bezi yerine koyar.
Materyaller: Temizlik bezi.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlıbelirlenen zamanlarda ve silmeyi gerektiren durumlarda öğretim yapılır.
Öğretim Ortamı: Becerinin öğretimi için uygun herhangi bir yer (sıra, masa, zemin, pencere vb). Temizlenecek veya silinecek alana kolay temizlenebilen boya, tebeşir tozu vb kirletici maddeler sürülerek, yapılan çalışmanın somutlaşması sağlanır.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, tüm beceri öğretimi.
Uygulama: Çocukla birlikte silinecek alanın yanına gidilir ve yan yana durulur. Bez gösterilerek “Bu bez. Bununla tozlu ve kirli yerler siliniz/temizlenir. Bugün bezle silme becerisini çalışacağız” denilir. Sonra silinecek alan gösterilerek, “burayı bezle sil”yönergesi verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa veya olumsuz tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun bezle silme becerisini gerçekleştirmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynızamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Sonra bezi yuvarlayarak alanı temizleme becerisinin öğretimi yapılır. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Farklırenk ve kumaştan yapılmış bezlerle farklı alanlar, çocuğa sildirilir veya temizletilir. Günlük yaşamda bezle silmeyi gerektiren her durumda beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Bezi ileri-geri hareket ettirerek alanı siler.
a) Kullandığı eline bezi alır.
b) Bezi silinecek alana koyar.
c) Bezi ileri-geri hareket ettirir.
d) Alan temizleninceye kadar silmeye devam eder.
e) Bezi yerine koyar.
2. Bezi yuvarlayarak alanı siler.
a) Kullandığı eline bezi alır.
b) Bezi silinecek alana koyar.
c) Bezi yuvarlayarak hareket ettirir.
d) Alan temizleninceye kadar silmeye devam eder.
e) Bezi yerine koyar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Tırnağınıkesme.
Uzun Dönemli Amaç: Kişisel bakım ve temizliğini bağımsız olarak yapar.
Kısa Dönemli Amaç: Tırnağını kesme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
Öğretimsel Amaçlar:
1. Tırnak makasını alır.
2. Üstteki parçayı tamamen açılana kadar kaldırır.
3. Üstteki parçayı alt parçanın tam üstüne gelecek şekilde çevirir.
4. Tırnak makasını, başparmağı üstteki parçanın üzerine gelecek şekilde tutar.
5. Tırnağını,tırnak makasının kesen kısmının arasına yerleştirir.
6. Başparmağınıüstteki parçaya bastırarak tırnağını keser.
Materyaller: Tırnak makası.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Çocuğun tırnaklarının kesilmeyi gerektirecek kadar uzadığı zamanlar öğretim amaçlı kullanılır.
Öğretim Ortamı: Bireysel eğitim odasıveya sınıf.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, tüm beceri öğretimi.
Uygulama: Çocukla birlikte öğretim ortamına gidilir. “Bugün tırnaklarını kesme becerisini çalışacağız. Tırnaklarımızı tırnak makasıyla keseriz. Tırnaklarımız kesmezsek aralarına mikroplar girer ve hasta olmamıza yol açar,” denilir. Sonra tırnaklarınıkesmesi için gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk yanlış tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun tırnaklarını kesmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Sonra yukarıdaki basamaklar takip edilerek ayak tırnaklarını kesme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirmesi sağlanır. Daha sonra tırnak kesme becerisinin sürekliliği sağlanarak genelleme çalışmalarına geçilir. Genellemenin ilerleyen aşamalarında çocuk, tırnakları uzadığında herhangi bir uyaran veya yönerge almadan tırnaklarını kesmesi gerektiğini fark etmeli ve bağımsız olarak tırnaklarını kesmelidir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa bağcıklı bir ayakkabı pekiştireç amaçlı alınabilir/verilebilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Tırnak makasını alır.
2. Üstteki parçayı tamamen açılana kadar kaldırır.
3. Üstteki parçayı alt parçanın tam üstüne gelecek şekilde çevirir.
4. Tırnak makasını, başparmağı üstteki parçanın üzerine gelecek şekilde tutar.
5. Tırnağını, tırnak makasının kesen kısmının arasına yerleştirir.
6. Başparmağını üstteki parçaya bastırarak tırnağını keser.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Yatağınıdüzeltme.
Uzun Dönemli Amaç: Yatağını düzeltme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Çarşafı düzeltir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yataktan kalkar.
b) Yorganı uygun bir yere koyar.
c) Yastığı uygun bir yere koyar.
d) Çarşafın köşelerinden çekerek düzeltir.
2. Kısa Dönemli Amaç: Yastığı düzeltir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yastığı alır.
b) Yastığıyatağın baş tarafına koyar.
3. Kısa Dönemli Amaç: Yorganı düzeltir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yorganı alır.
b) Yorganın eninin iki köşesinden iki eliyle tutar.
c) Yorganı silkeleyerek düzeltir.
d) Yorganıyatağa serer.
e) Yorganın kırışık bölümlerini düzeltir.
Materyaller: Yatak, yorgan, yastık.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlıbelirlenen zamanlarda ve yatağını düzeltmeyi gerektiren durumlarda öğretim yapılır.
Öğretim Ortamı: Yatak odası.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte yatak odasına gidilir ve yan yana durulur. “Bugün yatağını düzeltme becerisini çalışacağız” denilir. Beceri basamakları, açık ve anlaşılır ifadelerle açıklanır. Sonra yatağı düzeltmesi için gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, beceri basamaklarınıgerçekleştirmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynızamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Sonra aynı basamaklar takip edilerek diğer basamaklar yaptırılır. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Her sabah, herhangi bir yönerge almadan veya pekiştireç beklentisi olmadan yatağınıbağımsız düzetme alışkanlığı kazanmalıdır.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Çarşafı düzeltir.
a) Yataktan kalkar.
b) Yorganı uygun bir yere koyar.
c) Yastığı uygun bir yere koyar.
d) Çarşafın köşelerinden çekerek düzeltir.
2. Yastığı düzeltir.
a) Yastığı alır.
b) Yastığı yatağın baş tarafına koyar.
3. Yorganı düzeltir.
a) Yorganı alır.
b) Yorganın eninin iki köşesinden iki eliyle tutar.
c) Yorganı silkeleyerek düzeltir.
d) Yorganı yatağa serer.
e) Yorganın kırışık bölümlerini düzeltir.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Kahvaltımasasını hazırlama.
Uzun Dönemli Amaç: Kahvaltı masasınıhazırlama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Sandalyeleri düzenler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Masasının örtüsünü serer.
b) Kahvaltıyapacak kişilerin sayısını belirler.
c) Kahvaltıyapacak kişi sayısına göre sandalyeleri düzenler.
2. Kısa Dönemli Amaç: Tabak, bardak, kaşık, bıçak ve çatalları masaya koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Çay bardaklarını tabaklarının içine ve sandalyelerin önüne koyar.
b) Her bardağın önüne birer peçete koyar.
c) Kaşıklarıbardağın yanına koyar.
d) Her bardağın sağ tarafına birer bıçak koyar.
e) Her bardağın sol tarafına birer çatal koyar.
3. Kısa Dönemli Amaç: Şeker, ekmek ve kahvaltılıkları masanın ortasına koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Masanın ortasına kahvaltılıkları koyar.
b) Masanın ortasına şeker kâsesini koyar.
c) Masanın ortasına ekmek sepetini koyar.
Materyaller: Masa, sandalye, kahvaltılıklar, bardak, şeker vb .
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Kahvaltı zamanları.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması,ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Öğretim amaçlı herhangi bir zaman belirlenmemeli ve kısa süreli öğretim planı amaçlanmamalıdır. Özellikle kahvaltı zamanları veya drama ve sembolik oyunlarla kahvaltı masası hazırlama etkinlikleri öğretim amaçlı olarak kullanılabilir. Çocukla birlikte mutfağa gidilir. “Bugün birlikte kahvaltı masasını hazırlayacağız” denilir. Beceri basmakları birlikte yapılır. Öğretim sürecinde kolayca yapabilecek ara basamaklar çocuğa yaptırılır. Zor olan basamaklar ise hem açık ve anlaşılır ifadelerle açıklanır, hem de model olunarak gösterilir, sonra gerekli yönergeler verilir. Çocuğun yapamadığı basamaklar, gereksinim duyulan ipuçlarıkullanılarak, çocuğa yaptırılır. İpucunun giderek artırılması yöntemi kullanılacağı için sırayla sözel, Model Olma ve fiziksel yardım ipuçlarıkullanılır. Çocuk bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, öğretime devam edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Her sabah kahvaltı masasının hazırlanmasında çocuğa gereken sorumluluk verilir ve böylece bu beceriyi günlük yaşamda her gereksinim duyduğunda kullanabilecek duruma getirilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Birincil tür pekiştireç olarak da kahvaltıda en çok sevdiği kahvaltılıklar verilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar
	1	2	3	4	5	6
1. Sandalyeleri düzenler.
a) Masasının örtüsünü serer.
b) Kahvaltı yapacak kişilerin sayısını belirler.
c) Kahvaltı yapacak kişi sayısına göre sandalyeleri düzenler.
2. Tabak, bardak, kaşık, bıçak ve çatalları masaya koyar.
a) Çay bardaklarını tabaklarının içine ve sandalyelerin önüne koyar.
b) Her bardağın önüne birer peçete koyar.
c) Kaşıkları bardağın yanına koyar.
d) Her bardağın sağ tarafına birer bıçak koyar.
e) Her bardağın sol tarafına birer çatal koyar.
3. Şeker, ekmek ve kahvaltılıkları masanın ortasına koyar.
a) Masanın ortasına kahvaltılıkları koyar.
b) Masanın ortasına şeker kâsesini koyar.
c) Masanın ortasına ekmek sepetini koyar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Yemek masasını hazırlama.
Uzun Dönemli Amaç: Yemek masasınıhazırlama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Sandalyeleri düzenler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yemek masasının örtüsünü serer.
b) Yemek yiyecek kişilerin sayısını belirler.
c) Yemek yiyecek kişi sayısına göre sandalyeleri düzenler.
2. Kısa Dönemli Amaç: Tabak, çatal ve kaşıkları masaya koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Her sandalyenin önüne birer tabak koyar.
b) Her tabağın önüne birer peçete koyar.
c) Her tabağın sol tarafına birer çatal koyar.
d) Her tabağın sağ tarafına birer kaşık koyar.
3. Kısa Dönemli Amaç: Bıçak, bardak ve ekmek sepetini masaya koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Her tabağın sağ tarafına birer bıçak koyar.
b) Her tabağın yanına birer bardak su koyar.
c) Masanın ortasına ekmek sepetini koyar.
Materyaller: Masa, sandalye, tabak, çatal, kaşık, bardak, ekmek sepeti vb.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yemek öğünleri.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Öğretim amaçlı herhangi bir zaman belirlenmemeli ve kısa süreli öğretim planı amaçlanmamalıdır. Özellikle yemek öğünleri veya drama ve sembolik oyunlarla yemek masası hazırlama etkinlikleri öğretim amaçlı olarak kullanılabilir. Çocukla birlikte mutfağa gidilir. “Bugün birlikte yemek masasını hazırlayacağız” denilir. Beceri basmakları birlikte yapılır. Sonraki çalışmalarda kolay yapılabilecek ara basamaklar çocuğa yaptırılır. Zor olan basamaklar ise hem açık ve anlaşılır ifadelerle açıklanır, hem de model olunarak gösterilir, sonra gerekli yönergeler verilir. Çocuğun yapamadığı basamaklar, gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğa yaptırılır. İpucunun giderek artırılması yöntemi kullanılacağı için sırayla sözel, Model Olma ve fiziksel yardım ipuçları kullanılır. Bütün basamaklarıbağımsız olarak yapıncaya kadar, öğretime devam edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Her öğünde yemek masasının hazırlanmasında çocuğa gereken sorumluluk verilir ve böylece bu beceriyi günlük yaşamda her gereksinim duyduğunda kullanabilecek duruma gelecektir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Yemekte ise, en çok sevdiği yiyecekler hazırlanır ve “Masayı çok güzel hazırladığın için en sevdiğin yiyecekleri hazırladık” denilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar
	1	2	3	4	5	6
1. Sandalyeleri düzenler.
a) Yemek masasının örtüsünü serer.
b) Yemek yiyecek kişilerin sayısını belirler.
c) Yemek yiyecek kişi sayısına göre sandalyeleri düzenler.
2. Tabak, çatal ve kaşıkları masaya koyar.
a) Her sandalyenin önüne birer tabak koyar.
b) Her tabağın önüne birer peçete koyar.
c) Her tabağın sol tarafına birer çatal koyar.
d) Her tabağın sağ tarafına birer kaşık koyar.
3. Bıçak, bardak ve ekmek sepetini masaya koyar.
a) Her tabağın sağ tarafına birer bıçak koyar.
b) Her tabağın yanına birer bardak su koyar.
c) Masanın ortasına ekmek sepetini koyar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Yemek masasını toplama.
Uzun Dönemli Amaç: Yemek masasını toplama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Masanın üstündeki malzemeleri toplar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Bardakları bir tepsiye koyar/götürür.
b) Çatal, kaşık ve bıçakları bir kaba koyar/götürür.
c) Tabakları iç içe koyarak götürür.
d) Ekmek sepetini alır/götürür.
2. Kısa Dönemli Amaç: Masanın üstünü temizler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Sağ eline bezi alır.
b) Masanın üstündeki ekmek kırıntılarını ve diğer atıklarıbezle masanın bir tarafında toplar.
c) Sol eline bir tabak alır ve masanın biraz aşağısında tutar.
d) Kırıntı ve döküntüleri tabağa döker.
e) Sandalyeleri düzenler.
Materyaller: Masa, sandalye, tabak, çatal, kaşık, bardak, ekmek sepeti vb.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yemek öğünleri sonrası.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Öğretim amaçlı herhangi bir zaman belirlenmemeli ve kısa süreli öğretim planı amaçlanmamalıdır. Özellikle yemek öğünlerinde yemek yenildikten sonra öğretim amaçlı çalışma yapılır.“Yemeğimizi yedik, şimdi de birlikte masayı toplayacağız” denilir. Beceri basmakları birlikte yapılır. Sonraki aşamalarda kolay yapılabilecek ara basamaklar çocuğa yaptırılır. Zor olan basamaklar ise hem açık ve anlaşılır ifadelerle açıklanır, hem de model olunarak gösterilir, sonra gerekli yönergeler verilir. Çocuğun yapamadığı basamaklar, gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğa yaptırılır. İpucunun giderek artırılması yöntemi kullanılacağı için sırayla sözel, Model Olma ve fiziksel yardım ipuçları kullanılır. Bütün basamaklarıbağımsız olarak yapıncaya kadar, öğretime devam edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Her öğünde yemek masasının toplanmasında çocuğa gereken sorumluluk verilir ve böylece bu beceriyi günlük yaşamda her gereksinim duyduğunda kullanabilecek duruma gelmelidir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Masanın üstündeki malzemeleri toplar.
a) Bardakları bir tepsiye koyar/götürür.
b) Çatal, kaşık ve bıçakları bir kaba koyar/götürür.
c) Tabakları iç içe koyarak götürür.
d) Ekmek sepetini alır/götürür.
2. Masanın üstünü temizler.
a) Sağ eline bezi alır.
b) Masanın üstündeki ekmek kırıntılarını ve diğer atıkları bezle masanın bir tarafında toplar.
c) Sol eline bir tabak alır ve masanın biraz aşağısında tutar.
d) Kırıntı ve döküntüleri tabağa döker.
e) Sandalyeleri düzenler.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Bulaşıklarıelde yıkama.
Uzun Dönemli Amaç: Bulaşıkları elde yıkama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Bulaşık kabına sıcak suyu koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Sıcak su musluğunu açar.
b) Bulaşık kabına bir miktar sıcak su doldurur.
c) Suyun sıcaklığını ellerini yakmayacak derecede ayarlar.
d) Musluğu kapatır.
2. Kısa Dönemli Amaç: Bulaşığı yıkar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Bulaşık süngerini alır.
b) Bulaşık süngerine bir miktar deterjan koyar/köpürtür.
c) Tabak, çatal vb bulaşığı eline alır.
d) Tabak, çatal vb bulaşığı suya batırır.
e) Köpüklü süngeri bulaşığa sürter.
f) Yıkadığıbulaşıkları köpüklü halde bir kenara bırakır.
g) Aynı işlemi bulaşık bitinceye kadar sürdürür.
3. Kısa Dönemli Amaç: Bulaşığı durular.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Bulaşık kabındaki suyu boşalttıktan sonra durulayarak yerine bırakır.
b) Bulaşık süngerini yıkayarak yerine bırakır.
c) Soğuk su musluğunu açar.
d) Bulaşıklarımusluğa tutarak durular ve uygun bir yere bırakır.
e) Bütün bulaşıklar yıkanıncaya kadar aynı işlemi yapar.
f) Musluğu kapatır.
Materyaller: Yıkanacak bulaşıklar, bulaşık deterjanı, bulaşık süngeri, leğen, su.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yemeklerden sonra.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Öğretim amaçlı herhangi bir zaman belirlenmemeli ve kısa süreli öğretim planı amaçlanmamalıdır. Özellikle yemek öğünlerinde yemek yenildikten sonra öğretim amaçlı çalışma yapılır.“Yemeğimizi yedik, şimdi de bulaşık yıkama becerisini çalışacağız” denilir. Sonra, “Bulaşığı yıka” diye yönerge verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun yönergeyi gerçekleştirmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. İlk çalışmalarda sadece tek bir bulaşık yıkatılır, çocuk ustalaştıkça yıkatılacak bulaşık sayısı artırılır. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Günlük yaşamda bulaşık yıkamayı gerektiren her durumda beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir. İlerleyen zamanlarda çocuk, herhangi bir uyarı almadan bulaşıklarıkendisi yıkayacak duruma gelmelidir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Bulaşık kabına sıcak suyu koyar.
a) Sıcak su musluğunu açar.
b) Bulaşık kabına bir miktar sıcak su doldurur.
c) Suyun sıcaklığını ellerini yakmayacak derecede ayarlar.
d) Musluğu kapatır.
2. Bulaşığı yıkar.
a) Bulaşık süngerini alır.
b) Bulaşık süngerine bir miktar deterjan koyar/köpürtür.
c) Tabak, çatal vb bulaşığı eline alır.
d) Tabak, çatal vb bulaşığı suya batırır.
e) Köpüklü süngeri bulaşığa sürter.
f) Yıkadığı bulaşıkları köpüklü halde bir kenara bırakır.
g) Aynı işlemi bulaşık bitinceye kadar sürdürür.
3. Bulaşığı durular.
a) Bulaşık kabındaki suyu boşalttıktan sonra durulayarak yerine bırakır.
b) Bulaşık süngerini yıkayarak yerine bırakır.
c) Soğuk su musluğunu açar.
d) Bulaşıkları musluğa tutarak durular ve uygun bir yere bırakır.
e) Bütün bulaşıklar yıkanıncaya kadar aynı işlemi yapar.
f) Musluğu kapatır.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Makinede bulaşık yıkama.
Uzun Dönemli Amaç: Makinede bulaşık yıkama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Bulaşıkları makineye yerleştirir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Bulaşıklardaki yemek artıklarınısu ile temizler.
b) Makinenin kapağını açar.
c) Makinenin sepetinin uygun yerlerine bulaşıkları yerleştirir.
2. Kısa Dönemli Amaç: Makineyi çalıştır.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Deterjan bölümüne deterjan koyar.
b) Makinenin kapağını kapatır.
c) Program düğmesini ayarlar.
d) Makinenin açma kapama düğmesini“açık” konuma getirir.
e) Yıkama işlemi bitince açma kapama düğmesini “kapalı” konuma getirir.
f) Makinenin kapağı bir süre beklendikten sonra açılır.
Materyaller: Yıkanacak bulaşıklar, deterjan, bulaşık makinesi.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yemeklerden sonra.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Öğretim amaçlı herhangi bir zaman belirlenmemeli ve kısa süreli öğretim planı amaçlanmamalıdır. Özellikle yemek öğünlerinde yemek yenildikten sonra öğretim amaçlı çalışma yapılır.“Yemeğimizi yedik, şimdi de bulaşık yıkama becerisini çalışacağız” denilir. Sonra yıkanacak bulaşık gösterilerek, “Bulaşıkları makinede yıka” yönergesi verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa veya olumsuz tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun bulaşıkları makineye yerleştirmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı,sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranışsözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Günlük yaşamda bulaşık yıkamayı gerektiren her durumda beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir. (Bulaşık makinelerinde çok sayıda yıkama programı bulunmaktadır. Bütün programlar değil, sadece basit bir programın öğretilmesi yeterli olabilir.)
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Bulaşıkları makineye yerleştirir.
a) Bulaşıklardaki yemek artıklarını su ile temizler.
b) Makinenin kapağını açar.
c) Makinenin sepetinin uygun yerlerine bulaşıkları yerleştirir.
2. Makineyi çalıştır.
a) Deterjan bölümüne deterjan koyar.
b) Makinenin kapağını kapatır.
c) Program düğmesini ayarlar.
d) Makinenin açma kapama düğmesini “açık” konuma getirir.
e) Yıkama işlemi bitince açma kapama düğmesini “kapalı” konuma getirir.
f) Makinenin kapağı bir süre beklendikten sonra açılır.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Yumurta haşlama.
Uzun Dönemli Amaç: Yumurta haşlama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Yumurtayı pişirme kabına koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yumurta pişirme kabını alır.
b) Yumurtayı içine koyar.
c) Üzerine yeteri miktarda su koyar.
2. Kısa Dönemli Amaç: Yumurtayı pişirir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Ocağıyakar.
b) Ocağın üstüne koyar.
c) Su kaynamaya başladıktan 4-5 dakika sonra ocağı söndürür.
d) Yumurtayı soğuk suya tutar.
Materyaller: Yumurta, pişirme kabı, su, ocak, çakmak.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yumurta yemeyi gerektiren zamanlar veya öğretim için belirlenmiş zamanlar.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla beraber mutfağa gidilir. “Bugün yumurta haşlama becerisini çalışacağız. Söylediklerimi yaparsan, pişirdiğin yumurtaları birlikte yiyeceğiz” denilir (çocuk yumurta yemeyi sevmiyorsa, başka bir pekiştirecin sözü verilir). Sonra yumurtayı haşlamasıiçin gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa veya olumsuz tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun yumurtayı kaba koyması sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığıbeceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Günlük yaşamda yumurta haşlamayı gerektiren her durumda beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Pişirdiği yumurta pekiştireç olarak çocuğa verilebilir.
Değerlendirme:Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Yumurtayı pişirme kabına koyar.
a) Yumurta pişirme kabını alır.
b) Yumurtayı içine koyar.
c) Üzerine yeteri miktarda su koyar.
2. Yumurtayı pişirir.
a) Ocağı yakar.
b) Ocağın üstüne koyar.
c) Su kaynamaya başladıktan 4-5 dakika sonra ocağı söndürür.
d) Yumurtayı soğuk suya tutar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Tavada yumurta pişirme.
Uzun Dönemli Amaç: Tavada yumurta pişirme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Tavaya yağı koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Ocağıyakar.
b) Tavayıocağın üzerine koyar.
c) Tavaya bir miktar yağ koyar.
2. Kısa Dönemli Amaç: Yumurtayı pişirir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Yumurtayı kırarak tavaya boşaltır.
b) Üzerine yeteri kadar tuz serper.
c) Kaşıkla karıştırır.
d) Birkaç dakika sonra ocağı söndürür.
Materyaller: Yumurta, yağ, tava, ocak, çakmak.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Yumurta yemeyi gerektiren zamanlar veya öğretim için belirlenmiş zamanlar.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla beraber mutfağa gidilir. “Bugün yumurta haşlama becerisini çalışacağız. Söylediklerimi yaparsan, pişirdiğin yumurtayı birlikte yiyeceğiz” denilir. Sonra gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa veya olumsuz tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun yumurtayı pişirmesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı,sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranışsözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Günlük yaşamda yumurta pişirmeyi gerektiren her durumda beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Pişirdiği yumurta pekiştireç olarak çocuğa verilebilir.
Değerlendirme:Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar
	1	2	3	4	5	6
1. Tavaya yağı koyar.
a) Ocağı yakar.
b) Tavayı ocağın üzerine koyar.
c) Tavaya bir miktar yağ koyar.
2. Yumurtayı pişirir.
a) Yumurtayı kırarak tavaya boşaltır.
b) Üzerine yeteri kadar tuz serper.
c) Kaşıkla karıştırır.
d) Birkaç dakika sonra ocağı söndürür.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Çay demleme.
Uzun Dönemli Amaç: Çay demleme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Çaydanlığı ocağa koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Çaydanlığı alır.
b) Çaydanlığa yeteri kadar su doldurur.
c) Ocağıyakar.
d) Çaydanlığı ocağa koyar.
2. Kısa Dönemli Amaç: Çayı demler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Demliği çaydanlığın üzerine koyar.
b) Su kaynayıncaya kadar bekler.
c) Su kaynadıktan sonra demliğe bir miktar çay koyar.
d) Kaynayan suyun bir miktarını demliğe boşaltır.
3. Kısa Dönemli Amaç: Çayı içmeye hazır hale getirir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Çaydanlığa bir miktar su ekler.
b) Demliği çaydanlığın üzerine koyar.
c) Ocağıkısık ateşte yakar.
d) Çaydanlığı ocağı koyar.
e) 5–10 dakika bekler.
f) Ocağısöndürür.
Materyaller: Demlik, çaydanlık, çay, ocak, çakmak.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Gereksinim duyulan durumlarda ve öğretim amaçlı belirlenen zamanlarda.
Öğretim Ortamı: Mutfak.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte mutfağa gidilir. “Şimdi çay demleme becerisini çalışacağız” denilir. Sonra “Çay demle” diye yönerge verilir. Eğer çocuk tepkisiz kalırsa veya yanlış tepki verirse gereksinim duyulan ipuçlarıkullanılarak, çocuğun çay demlemesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı,sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranışsözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Çocuk, bütün amaçları bağımsız gerçekleştirinceye kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Farklı mutfaklarda, farklı ocakta, farklı çaydanlık ve demlik kullanarak çay demleme becerisini bağımsız olarak gerçekleştirmesi için çocuğa fırsat verilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Eğer çocuk çay içmeyi seviyorsa, demlenen çay pekiştireç olarak içirilebilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Çaydanlığı ocağa koyar.
a) Çaydanlığı alır.
b) Çaydanlığa yeteri kadar su doldurur.
c) Ocağı yakar.
d) Çaydanlığı ocağa koyar.
2. Çayı demler.
a) Demliği çaydanlığın üzerine koyar.
b) Su kaynayıncaya kadar bekler.
c) Su kaynadıktan sonra demliğe bir miktar çay koyar.
d) Kaynayan suyun bir miktarını demliğe boşaltır.
3. Çayı içmeye hazır hale getirir.
a) Çaydanlığa bir miktar su ekler.
b) Demliği çaydanlığın üzerine koyar.
c) Ocağı kısık ateşte yakar.
d) Çaydanlığı ocağı koyar.
e) 5–10 dakika bekler.
f) Ocağı söndürür.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Kazak katlama.
Uzun Dönemli Amaç: Kazak katlama becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Kazağı uygun bir yere serer.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Katlanacak giysiyi alır.
b) Giysinin ters veya düz olduğunu kontrol eder.
c) Ters ise giysiyi düzeltir.
d) Giysinin omuzlarından iki eliyle tutar.
e) Giysiyi düz bir yüzeye etek kısmı kendi tarafında olacak şekilde serer.
2. Kısa Dönemli Amaç: Giysinin katlar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Giysinin kollarını yanlara açar.
b) Giysinin eninin ortasından katlar.
c) Giysinin kollarını üst üste getirir/düzeltir.
d) Giysinin kollarını (ikisi birden) omuz kısmından katlayarak giysinin üzerine koyar.
3. Kısa Dönemli Amaç: Giysiyi Katlar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Giysinin etek kısmını iki tarafından tutar.
b) Giysiyi ortasından katlayarak etek kısmını boyun kısmının üzerine koyar/düzeltir.
c) Giysiyi katlanmış vaziyette yerine koyar.
Materyaller: Kazak.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlıbelirlenen zamanlar ve kazak katlamayı gerektiren durumlar.
Öğretim Ortamı: Bireysel eğitim ortamıveya sınıf.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte yan yana durulur. “Bugün kazak katlama becerisini çalışacağız” denilir. Sonra “Kazağı katla” yönergesi verilir. Eğer çocuk yanlıştepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun yönergeye uyması sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığıbeceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Günlük yaşamda kazak katlamayı gerektiren durumlarda, farklı kazaklıkazakları katlaması sağlanır.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar
	1	2	3	4	5	6
1. Giysiyi uygun bir yere serer.
a) Katlanacak giysiyi alır.
b) Giysinin ters veya düz olduğunu kontrol eder.
c) Ters ise giysiyi düzeltir.
d) Giysinin omuzlarından iki eliyle tutar.
e) Giysiyi düz bir yüzeye etek kısmı kendi tarafında olacak şekilde serer.
2. Giysinin katlar.
a) Giysinin kollarını yanlara açar.
b) Giysinin eninin ortasından katlar.
c) Giysinin kollarını üst üste getirir/düzeltir.
d) Giysinin kollarını (ikisi birden) omuz kısmından katlayarak giysinin üzerine koyar.
3. Giysiyi Katlar.
a) Giysinin etek kısmını iki tarafından tutar.
b) Giysiyi ortasından katlayarak etek kısmını boyun kısmının üzerine koyar/düzeltir.
c) Giysiyi katlanmış vaziyette yerine koyar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Ütü yapma.
Uzun Dönemli Amaç: Ütü yapma becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Ütüyü ütülemeye hazır hale getirir.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Ütü masasınıaçar.
b) Ütüyü alır.
c) Ütüyü masanın ütü yerine koyar.
d) Ütülenecek bezin kumaşına göre ütünün ayarını yapar.
e) Ütünün fişini prize takar.
f) Bezi masanın üzerine serer.
2. Kısa Dönemli Amaç: Nesneyi ütüler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Ütününısınmasını bekler
b) Ütünün kulpundan tutar.
c) Ütüyü, bezin üzerine koyar.
d) Ütüyü bezin üzerinde sağa-sola ve öne-arkaya hareket ettirir.
e) Aynı işlemi ütüleme bitinceye kadar sürdürür.
3. Kısa Dönemli Amaç: Ütüyü, masayı ve giysiyi yerine koyar.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Ütüyü masadaki yerine koyar.
b) Ütünün fişini prizden çeker.
c) Ütülediği eşyayı katlar/koyar.
d) Ütüyü yerine koyar.
e) Ütü masasınıyerine koyar.
Materyaller: Ütü, ütü masası, kırışık ama kolayca ütülenen bir bez.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlıbelirlenen zamanlar ve ütü yapmayı gerektiren durumlar.
Öğretim Ortamı: Bireysel eğitim ortamıveya ütü odası.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte öğretim ortamına gidilir. “Bugün ütü yapma becerisini çalışacağız” denilir. Sonra bezi ütülemesi için gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk yanlış tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun giysiyi ütülemesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı,sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranışsözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Ütü yapmayı gerektiren zamanlarda farklı ütüyle, fark ütü masasında farklı giysileri ütülemesi sağlanır.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar
	1	2	3	4	5	6
1. Ütüyü ütülemeye hazır hale getirir.
a) Ütü masasını açar.
b) Ütüyü alır.
c) Ütüyü masanın ütü yerine koyar.
d) Ütülenecek beze göre ütünün ayarını yapar.
e) Ütünün fişini prize takar.
f) Ütüleyeceği bezi masanın üzerine serer.
2. Nesneyi ütüler.
a) Ütünün ısınmasını bekler
b) Ütünün kulpundan tutar.
c) Ütüyü, ütülenecek bezin üzerine koyar.
d) Ütüyü bezin üzerinde sağa-sola ve öne-arkaya hareket ettirir.
e) Aynı işlemi ütüleme bitinceye kadar sürdürür.
3. Ütüyü, masayı ve giysiyi yerine koyar.
a) Ütüyü masadaki yerine koyar.
b) Ütünün fişini prizden çeker.
c) Ütülediği eşyayı katlar/koyar.
d) Ütüyü yerine koyar.
e) Ütü masasını yerine koyar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Makinede çamaşır yıkama
Uzun Dönemli Amaç: Çamaşırları makinede bağımsız olarak yıkar.
Kısa Dönemli Amaç: Makinede renkli çamaşır yıkar.
Öğretimsel Amaçlar:
1. Çamaşır sepetindeki renkli çamaşırları ayırır.
2. Makinenin kapağını açar.
3. Çamaşırları makineye koyar.
4. Kapağı kapatır.
5. Deterjan bölümüne deterjan (ve yumuşatıcı) koyar.
6. Çamaşırın için uygun program düğmesini ayarlar.
7. Çamaşır için uygun ısı düğmesini ayarlar.
8. Açma-kapama düğmesini “açık” konuma getirir.
9. Çamaşırın yıkanmasını bekler.
10. Çamaşır yıkandıktan sonra açma kapama düğmesini“kapalı” konuma getirir.
11. Çamaşır makinesinin kapağını açar.
Materyaller: Çamaşırlar, çamaşır makinesi, deterjan, yumuşatıcı.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlıbelirlenen zamanlar ve çamaşır yıkamayı gerektiren durumlar.
Öğretim Ortamı: Çamaşırhane veya banyo.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, tüm beceri yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte öğretim ortamına gidilir. “Bugün makinede çamaşır yıkama becerisini çalışacağız”denilir. Sonra çamaşırları yıkaması için gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk yanlış tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun çamaşırları yıkaması sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynızamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmalarıyapılır. Günlük yaşamda çamaşır yıkamayı gerektiren zamanlarda beceriyi bağımsız yapması için çocuğa fırsat verilir.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Çamaşır sepetindeki renkli çamaşırları ayırır.
2. Makinenin kapağını açar.
3. Çamaşırları makineye koyar.
4. Kapağı kapatır.
5. Deterjan bölümüne deterjan (ve yumuşatıcı) koyar.
6. Çamaşırın için uygun program düğmesini ayarlar.
7. Çamaşır için uygun ısı düğmesini ayarlar.
8. Açma-kapama düğmesini “açık” konuma getirir.
9. Çamaşırın yıkanmasını bekler.
10. Çamaşır yıkandıktan sonra açma kapama düğmesini “kapalı” konuma getirir.
11. Çamaşır makinesinin kapağını açar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım

Öğretimi Yapılacak Beceri: Çamaşır asma/serme.
Uzun Dönemli Amaç: Çamaşır asma becerisini bağımsız olarak gerçekleştirir.
1. Kısa Dönemli Amaç: Çamaşırısilkeler.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Çamaşırları alır.
b) İpin veya çamaşırlığın önüne gelir.
c) Bir tane çamaşır alır.
d) Çamaşırı uçlarından tutar.
e) Çamaşırı silkeler.
2. Kısa Dönemli Amaç: Çamaşırları ipe veya çamaşırlığa serer.
Öğretimsel Amaçlar:
a) Çamaşırı ipe veya çamaşırlığa serer.
b) Mandal alır.
c) İpe veya çamaşırlığa serilmişçamaşırın iki ucuna mandal tutturur.
d) Çamaşırlar bitinceye kadar aynıişlemleri tekrarlar.
Materyaller: Çamaşırlar, çamaşır ipi veya çamaşırlık.
Oturum Süresi:
Öğretim Zamanı: Öğretim amaçlı belirlenen zamanlar ve çamaşır asmayı gerektiren durumlar.
Öğretim Ortamı: Çamaşırhane veya balkon.
Yöntem ve Teknikler: İpucunun giderek arttırılması, ileri zincirleme yöntemi.
Uygulama: Çocukla birlikte öğretimin yapılacağı ortama gidilir. “Bugün çamaşır asma becerisini çalışacağız” denilir. Sonra çamaşırları sermesi için gerekli yönerge verilir. Eğer çocuk yanlış tepki verirse gereksinim duyulan ipuçları kullanılarak, çocuğun çamaşırları silkelemesi sağlanır. Çocuğun yapamadığı, yanlış yaptığı veya yapmakta zorlandığı beceri basamağı, sözel ipucuyla desteklenir. Buna rağmen doğru tepki vermezse, çocuğa model olunarak davranışı nasıl yapacağı gösterilir. Aynı zamanda yapılan davranış sözel olarak açıklanır. Çocuk, hâlâ doğru davranışı sergilemezse fiziksel yardımda bulunulur. Sonra ipuçları aşamalı olarak geri çekilir. Bütün basamakları bağımsız olarak yapıncaya kadar, gerekli zamanlarda öğretim tekrar edilir. Öğretim önce sadece bir giysinin asılmasıyla yapılır, çocuk ustalaştıkça çamaşır sayısı artırılır. Daha sonra becerinin sürekliliği sağlanır ve genelleme çalışmaları yapılır. Çamaşır asma becerisini farklıortamlarda ve farklı çamaşırlarla gerçekleştirmesi için fırsatla oluşturulur.
Pekiştirme: Öğretim sırasında çocuğun verdiği her doğru tepki için, “Aferin, çok güzel, harikasın, süpersin” vb övgü sözleri ile çak yapma, baş okşama, sırt sıvazlama gibi dokunsal pekiştireçler kullanılır. Öğretimin sonunda ise, çocuğa sevdiği yiyecek, nesne veya etkinlik içerikli pekiştireçlerden biri verilir. Çocuk beceriyi yapmada ustalaştıkça pekiştireçler geri çekilir.
Değerlendirme: Her öğretim oturumunda değerlendirme verileri aşağıdaki forma işlenir. Bütün amaçlar için ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Başlama Tarihi: Bitirme Tarihi: Ölçüt: %100	Öğretim öncesi değerlendirme sonucu ile öğretim oturumlarının sonucu
Kısa Dönemli ve Öğretimsel Amaçlar	1	2	3	4	5	6
1. Çamaşırı silkeler.
a) Çamaşırları alır.
b) İpin veya çamaşırlığın önüne gelir.
c) Bir tane çamaşır alır.
d) Çamaşırı uçlarından tutar.
e) Çamaşırı silkeler.
2. Çamaşırları ipe veya çamaşırlığa serer.
a) Çamaşırı ipe veya çamaşırlığa serer.
b) Mandal alır.
c) İpe veya çamaşırlığa serilmiş çamaşırın iki ucuna mandal tutturur.
d) Çamaşırlar bitinceye kadar aynı işlemleri tekrarlar.

Değerlendirme tekniği: Çoklu fırsat yöntemi.

B: Bağımsız

S: Sözel İpucu

M: Model Olma

F: Fiziksel Yardım