İlk Okuma Yazma Öğretimi

1-Çözümleme yöntemi  (cümle öğretimi)  2-Ses temelli cümle yöntemi 1-ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİ

ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİNİN AŞAMALARI

·         Fiş cümlesi okunur ve öğrencilere okutulur.Fiş cümlesi yazdırılır.

·         Verilen fiş cümlelerini ezbere yazması için fişler kapatılarak yazdırılır.

·         Fiş cümlesini eksiksiz yazabilmesi için ezbere yazma çalışmalarına devam edilir.

·         En az 15 fiş cümlesi verildikten sonra sözcük (kelime) aşamasına geçilir.

“Ali  bak” fiş cümlesinin,
“Ali” sözcüğü, tek başına okutulur ve yazdırılır.
“bak”sözcüğü tek başına okutulur ve yazdırılır.

·         Sırasıyla diğer fiş cümlelerinin de sözcükleri  ayrılarak yukarıda belirtilen şekilde okutulup yazdırılır.

·         Öğrenilen sözcüklerden değişik cümleler oluşturularak, yazdırılıp okutturulur.

·         Öğrendiği sözcüklerden oluşturulan cümlelerle kısa metinler oluşturulur.

·         Sürekli oluşturulan kısa metinler okutulup, yazdırılır.

·         Kısa metinler oluşturulurken noktalama işaretlerini yerinde kullanabilmesine,

·         Cümleye büyük harfle başlamasına,

·         Özel isimlerin cümle içinde de büyük harfle yazılmasına,özel isme gelen eklerin kesme işareti ile ayrılmasına dikkat edilmelidir.

·         Cümle öğretimi ve sözcük tanıma çalışmaları sürerken, hece tanıma çalışmalarına geçilir.

·         Hece tanıma çalışmalarına, en az 20-25 cümle verildikten sonra başlanabilir.

·         Sözcük tanıma çalışmaları sırasında, sözcüklerde geçen aynı hecelere dikkat çekmek, bu heceleri seçmelerine yardımcı olmak gerekir.

·         İyi bilinen bir iki heceli sözcükler seçilirse, heceyi daha kolay kavramaları sağlanır.

·         Heceler işlek olmalı, yeni sözcükler türetmeye elverişli olmalıdır.

Örnek: “masa” sözcüğü ile hece tanımaya başlanıldığında “ma” “sa” heceleri ile “bakma”, “alma”, “yapma”, “atma” ,”baksa”, “alsa”,”yapsa” vb.gibi yeni sözcükler elde edebiliriz.

·         Her sözcüğün kaç defada okunduğuna dikkat çekilmeli ve her sözcüğün heceleri vurgulayarak okunmalı,öğrenciye okutmalı ve yazdırılmalıdır.

·         Öğrenilen hecelerle yeni sözcükler türetme çalışmalarına devam edilmelidir.

·         Basit metinler hazırlanmalı,okuma ve yazma çalışmaları sürdürülmelidir.

·         Sözcük, hece  tanıma devam ederken, harf tanıma çalışmalarına geçilir.

·         Okumayı kolaylaştıran öğe, hece olduğundan harf tanımaya geçmek için acele edilmemelidir.

·         Öğrenciler, farklı hecelerdeki aynı harfleri tanıyacak düzeye geldiğinde, harf tanımaya geçilebilir.

·         Harf tanıma hece tanıma ile başlar (ünlüler hem hece hem harftir).

·         Ancak hece döneminde hece olarak tanıtılır.

Örnek: ”Ali” sözcüğündeki , “A” hem harftir hem hecedir.

·         Harf tanımaya “Ali” sözcüğünde olduğu gibi ünlülerin bağımsız geçtiği sözcüklerle başlanmalıdır.

·         Ünsüzlerin tanıtılmasına s,ş,r,z gibi sürekli ünsüzlerin bulunduğu “koş,yaz,as, ver” gibi sözcüklerle başlanmalıdır.

·         Alfabedeki harf sırasını izlemeye gerek yoktur.

·         Harflerin tümü tanıtıldıktan sonra adları ve sırası söylenir.

NOT: Çözümleme yönteminde;

·         Cümle okutulur, ezbere yazdırılır (eksiksiz yazması gerekir)

·         Sözcüklere ayrılır ( sözcük tanıma )

·         Sözcükler hecelere ayrılır  (hece tanıma)

·         Harf tanıma (ünlü harfler ilk önce tanıtılır, ünsüzler daha sonra tanıtılır

2-SES TEMELLİ CÜMLE YÖNTEMİ

Ses temelli cümle yönteminde, ilk okuma yazma öğretimine seslerle başlanmaktadır.

Anlamlı bütün oluşturacak birkaç ses verildikten sonra seslerden hecelere, sözcüklere, cümlelere ulaşılmaktadır.

Sesler altı grupta ele alınarak, okuma- yazma öğretimi sürdürülmektedir.

Bu bilgilerden hareketle ses grupları, Türkçede en çok kullanılan seslerden az kullanılan seslere doğru bir sıralama yapılmış, harflerin yazım ve öğretim kolaylığı ön plana alınmış.

İlk Okuma Ve Yazmaya Başlama Ve İlerleme

1.Grup: e,l,a,t                  E,L,A,T
2.Grup:i,n,o,r,m               İ,N,O,R,M
3.Grup:u,k,ı,y,s,d             U,K,I,Y,S,D
4.Grup:ö,b,ü,ş,z,ç            Ö,B,Ü,Ş,Z,Ç
5.Grup:g,c,p,h                  G,C,P,H
6.Grup:ğ,v,f,j                   Ğ,V,F,J

İlk okuma yazma öğretimi boyunca, okuma ve yazma birlikte sürdürülmektedir.

Yazı öğretiminde, öğrencilerin gelişimine uygun olan bitişik eğik harfleri kullanılmaktadır

SES TEMELLİ CÜMLE YÖNTEMİNİN AŞAMALARI

·         İlk okumaya-yazmaya hazırlık (çizgi çalışmaları)

·         Sesi hissetme ve tanıma .

·         Sesi okuma ve yazma.

·         Sesten heceler, hecelerden sözcükler, sözcüklerden cümleler oluşturma.

·         Metin oluşturma.

·         Okur yazarlığa ulaşma.

Sesi Hissetme ve Tanıma :

·         Tanıtılacak sesin geçtiği bir öykü ya da olay anlatılabilir.

·         Bilmece sorulabilir.

·         Sesin nasıl üretildiği , kim ya da neyin bu sesi çıkardığı açıklanabilir.

Sesi Okuma ve Yazma :

·         Tanıtılan sesin harfi tahtaya büyükçe yazılmalı ,

·         Harfin yazılışı parmaklarını kullanarak ; havada , masada yazıyormuş gibi taklit edilmeli,

·         Çizgisiz kağıtta harf defalarca yazdırılmalı ,daha sonra harfi satır çizgilerine yazma çalışmaları yapılmalıdır.

·         Çalışma kitaplarındaki satır çizgilerine yazılmış yazılı olarak verilen harfin üzerinden geçmeli,

·         Modele bakarak yazma çalışması yapılmalıdır.

Hece Oluşturma :

·         Öğrenilen ilk iki sesin ardından hece oluşturulur.

·         Öğrenilen hece okutulup , yazdırılır .( Tekrar tekrar yazdırılmalıdır. )

·         Hece anlamlı hale getirilmelidir. Örnek : el , al , at , et gibi .. )

Sözcük ve Cümle Oluşturma :

·         Hece oluşturduktan sonra anlamlı sözcükler yapılmalı. ( sözcükler oluşturulurken doğru heceleme yapılmasına , doğru hecelere ayrılmasına dikkat edilmelidir. )

Örnek : e le , E la , a ta v.b

·         Sözcüklerden cümle oluşturulduğunda ( . ) kullanımı açıklanmalıdır.

Örnek : El ele .

·         Her yeni sesle ; öğrendiği diğer sesler kullanılarak , yeni hece , sözcük ve cümleler oluşturulmalıdır.

·         Cümle okuma yazma çalışmaları yapılmalıdır.

·         Cümlelerden metinler oluşturulmalı , okutulup yazdırılmalıdır.

·         Eksiksiz ve doğru yazmalarını sağlamak için , söylenen sözcükleri bakmadan yazma çalışmalarına ağırlık verilmelidir.

Okur  yazarlığa ulaştıktan sonra ; seviyesine uygun hikaye kitapları, masal kitapları okutulmalıdır.
Okuduğunu anlayan , dinlediğini anlayan , düşündüğünü yazabilen çok fazla okuyandır.