ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERE OKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ

ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERE OKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ
ÖNEM...........
Öğretmenler, anne-babalar ve toplum okuma yazmaya büyük önem verir.
Günümüzde okuma-yazma bilmemek büyük bir kusur olarak kabul edilir.
Özel gereksinimli çocuk için okuma-yazma bilmek bağımsız yaşam açısından çok önemlidir.
Tanım......
· Okuma yazma, sembolleri kullanarak iletişim kurma ve sembollerden anlam çıkarma etkinliğidir.
Özür gurubu nedir?
–Otizm?
–DS?
–CP?
–Gelişim geriliği?
Kritik noktalar....
Nasıl bir okul yaşantısı olacak?
–M.E.B.?
–Sadece rehabilitasyon mu alacak?
Okuma Yazma İçin Bireyde Bulunması Gereken Önkoşul Özellikler
Genel bilgi dağarcığı
Konuşma
İşitme
Dinleme
Görme
El-göz koordinasyonu
Kalem tutma
A.Genel Bilgi Dağarcığı
Hayvanlar
Meyveler
Sebzeler
Giysiler
Sayılar
Taşıtlar
Meslekler
Eylemler
Zıt kavramlar v.b.
B:Görme ve Görsel Ayrımlaştırma-Görsel algı
Aynı olanı bulma
–Gerçek nesne
–Çalışma kağıtları
Farklı olanı bulma
İlişkili olanı bulma
Eksik tamamlama
Sıralama
–Olay sıralama
–Renk dizisi sıralama
B:Görme ve Görsel Ayrımlaştırma-Görsel algı ( devam...)
Eşleme ve sınıflama
–Nesne
–Resim
–Şekil
–Renk
–Sayı
–Harf, hece, kelime, cümle
C. İŞİTME
İşitsel algı
–Dinleme
–Dinlediğine tepki verme
İşitsel ayrımlaştırma
–Benzer sesleri ayırt etme
–Farklı sesleri ayırt etme
D. El – göz koordinasyonu:
Bir işi iki elini kullanarak yapabilme.
Doğru yeri işaret etme.
Parmak takibi yapabilme
Kalem tutma
Okuma Yazma Öğretiminde Kullanılan Yöntemler:
Harf Yöntemi
Ses Yöntemi
Hece Yöntemi
Sözcük Yöntemi
Cümle (Çözümleme ) yöntemi *
Karma Yöntem
Öykü Yöntemi
OKUMA – YAZMA SÜRECİ
Hazırlık evresi
Cümle dönemi
Sözcük dönemi
Hece dönemi
Harf dönemi
Serbest metin dönemi
a.Hazırlık Evresi
hamur yoğurma
top atıp tutma
kalem tutma
parmakla havada çizgiler çizme
görünen varlıkların çevrelerini parmakla çizme
çizgilerin üzerinden parmakla çizme
a.Hazırlık Evresi (devam...)
çizgi çalışmaları;
· kolaydan zora doğru gitmeli
· büyük küçük harfleri içermeli
· dik, yatay, sağa-sola eğik, eğri, yuvarlak çizgileri kapsamalı
· çocuğun tanıdığı oyuncak-nesnelere benzetilmeli
b.Cümle Evresi
- öğretmen cümleyi okur ve öğrenciye okutur
- cümle deftere yazılır
- cümle defterden okunur
- cümle havada yazılır
- cümle bakarak yazılır
- cümle ezbere yazdırılır
*** öğrenci ortalama 15 cümleyi tanıyıp ezbere yazdığında sözcük dönemine geçilir.
c.Sözcük Evresi
- öncelikle çalışılan sınıfta bulunan cisimlerin isimleri öğretilir. (pencere, kapı v.b.)
- daha önce öğrenilen fişler kesilmeye başlanır
- yeni cümle öğretimine devam edilir
d.Hece Evresi
- cümle ve sözcük dönemi sürerken hece dönemine geçilir
- ortalama 10 cümle çözümlendikten sonra sözcük çözümleme devresine geçilir.
- Hece çalışmalarına öğrencinin iyi bildiği fişlerden-sözcüklerden başlanır.
e.Harf-Ses Evresi
- sözcük ve hece tanıtımı sürerken harf tanıtımına başlanır
- öğrencinin farklı hecelerlerdeki aynı sesleri sezmesi, ses çalışmasına geçmek için iyi bir ölçüttür.
f.Serbest Metin Evresi

BU TÜMCELERE BAK BİRİNDE OLMAYAN SÖZCÜĞÜ BUL
Ali ata bak. - Ali bak.
Ali ata bak. - Ata bak.
Ali ata bak. - Ali ata gel.

Emel eve gel. - Emel gel.
Emel eve gel. – Eve gel.
Emel eve gel. – Emel eve bak.

Emel bal al. – Emel al.
Emel bal al. – Bal al.
Emel bal al. – Emel bak bal.

Oya okula koş. – Oya koş.
Oya okula koş. – Okula koş.
Oya okula koş. – Oya okula bak.

Kaya okula koş. - Kaya koş.
Kaya okula koş. - Kaya okula gel.
Kaya okula koş. – Okula koş.

İpek ipi tut. – İpek tut.
İpek ipi tut. - İpi tut.
İpek ipi tut. – İpek ipi al.

İpek topu at. – İpek at.
İpek topu at. – Topu at.
İpek topu at. – İpek topu al.

Işık ılık süt iç. - Işık süt iç.
Işık ılık süt iç. - Işık ılık iç.
Işık ılık süt iç. - Ilık süt iç.
Işık ılık süt iç. - Işık ılık süt al.

Ömer mısır sever. – Ömer sever.
Ömer mısır sever. - Mısır sever.
Ömer mısır sever. - Ömer mısır al.

Ömer mısır yer. – Ömer yer.
Ömer mısır yer. – Mısır sever.
Ömer mısır yer. – Ömer mısır al.

Ümit bu üzüm. – Ümit üzüm.
Ümit bu üzüm. – Bu üzüm.
Ümit bu üzüm. – Ümit üzüm al.
Uyan Ufuk uyan. – Ufuk gel.
Uyan Ufuk uyan. – Uyan Ali uyan.

Zil çaldı. – Süt çaldı.
Zil çaldı. – Zil al.

Resim yap. – Resim al.
Resim yap. – Zil yap.

Bayram geldi.- Bak bayram.
Bayram geldi.- Okula geldi.

Bayrak as. - Bayrak al.
Bayrak as. - Zil as.

Fener as. – Fener al.
Fener as. – Mısır as.

Vatanım Türkiye. – Bak Türkiye.
Vatanım Türkiye. – Bak vatanım.

Kalem al. – Zil al.
Kalem al. – Kalem çaldı.

Cumhuriyet çok yaşa .- Cumhuriyet yaşa.
Cumhuriyet çok yaşa. - Çok yaşa.
Cumhuriyet çok yaşa. - Cumhuriyet çok.

Atatürk’ ü çok severiz. - Çok severiz.
Atatürk’ ü çok severiz. - Atatürk’ ü severiz.
Atatürk’ ü çok severiz. Atatürk’ ü çok sever.

Atatürk bize çok çalışın dedi.
Atatürk bize çalışın dedi.

Atatürk bize çok çalışın dedi.
Bize çok çalışın dedi.

Atatürk bize çok çalışın dedi.
Atatürk bize çalışın dedi.

Atatürk, Türkler çok çalışkandır, dedi.
Türkler çok çalışkandır, dedi.

Atatürk, Türkler çok çalışkandır, dedi.
Atatürk, Türkler çalışkandır, dedi.

Atatürk, Türkler çok çalışkandır, dedi.
Atatürk, çok çalışkandır, dedi.

Erken uyu, erken uyan.- Erken uyan.
Erken uyu, erken uyan. - Erken uyu.
Erken uyu, erken uyan. - Uyu, uyan.

Yücel yazı yaz. - Yücel yaz.
Yücel yazı yaz. - Yazı yaz.
Yücel yazı yaz. - Yücel yazı yap.

Pınar, ip al, çorap ör. - İp al, çorap ör.
Pınar, ip al, çorap ör. Pınar, ip al, ör.

Pınar, ip al, çorap ör.
Pınar, ip al, çorap yap.

Pınar, ip al, çorap ör. - Pınar, al, çorap ör.

Veli küçük köpek havladı.
Veli köpek havladı.

Veli küçük köpek havladı.
Küçük köpek havladı.

Veli küçük köpek havladı.
Veli küçük köpek geldi.

Veli küçük köpek havladı.
Veli küçük havladı.

Güler gazete oku. - Güler gazete al.
Güler gazete oku. - Gazete oku.
Güler gazete oku. - Güler oku.

Yıldız yumurta soy. - Yıldız yumurta al.
Yıldız yumurta soy. - Yumurta soy.
Yıldız yumurta soy. - Yıldız soy.

Elif fidan dik, sula. - Elif fidan sula.
Elif fidan dik, sula. - Fidan dik, sula.
Elif fidan dik, sula. - Elif mısır dik, sula.
Elif fidan dik, sula. - Elif fidan dik, bak.

Jale bu baraj. – Jale baraj.
Jale bu baraj. - Jale bu kalem.
Jale bu baraj. - Bu baraj.

Jale bu jandarma. - Jale jandarma.
Jale bu jandarma. - Jale bu mısır.
Jale bu jandarma. - Bu jandarma.

Cemil cici kuş öttü. - Cemil kuş öttü.
Cemil cici kuş öttü. - Cici kuş öttü.
Cemil cici kuş öttü. - Cemil cici kuş al.
Cemil cici kuş öttü. - Cemil cici öttü.

Dayım düğüne gitti. - Dayım gitti.
Dayım düğüne gitti. - Düğüne gitti.
Dayım düğüne gitti. - Dayım eve gitti.

Dayım saz çaldı. - Dayım çaldı.
Dayım saz çaldı. - Saz çaldı.
Dayım saz çaldı. - Dayım zil çaldı.

Şenay türkü söyledi. - Şenay söyledi.
Şenay türkü söyledi. - Türkü söyledi.
Şenay türkü söyledi. - Şenay türkü yap.

Zafer oyun oynadı. - Zafer oynadı.
Zafer oyun oynadı. - Oyun oynadı.
Zafer oyun oynadı. - Zafer oyun sever.

Yere çöp atma. – Yere atma.
Yere çöp atma. - Çöp atma.

Bir yıl on iki aydır.- Yıl on iki aydır.
Bir yıl on iki aydır. -Yıl on iki aydır.
Bir yıl on iki aydır. -Bir on iki aydır.
Bir yıl on iki aydır. - Bir yıl on aydır.
Bir yıl on iki aydır. - Bir yıl on iki gitti..
BU TÜMCELERE BAK.BENZER SÖZCÜKLERİ GÖSTER.

• Ali bak. – İpek bak.

• Ali ata bak. - İpek ata gel.

• Emel eve gel. - Emel bak.

• İpek eve gel. - Ali eve bak.

• Ali gel. - Emel gel.

• Emel bal al. – Ali bak bal.

• İpek bal yap. Emel bal sever.

• Bal al. – Emel al.

• Oya okula koş. Oya gel.

• Ali okula gel. Emel okula bak.

• Emel ata koş. – Ali eve koş.

• İpek ipi tut. - Ali tut.

• Emel İpi al. - Ali bal al.

• Ali ipi tut. - İpi at.

• Emel topu at. – Ali topu al.

• İpek eve gel. – İpek ata bak.

• Ali ipi at. - Topu eve at.

• Işık süt al. - Ali bak süt.

• Ilık bal al. – Emel ılık iç.

• Işık okula gel. - Işık ata bak.

• İpek süt iç. - Emel bal iç.

• Ömer mısır sever. -Ali mısır al.

• İpek bal sever. - Emel süt sever.

• Ömer ata bak. -Ömer ılık süt iç.

• Emel mısır yer. - Ömer bal yer.

• Bu mısır. - Emel bu bal.

• Emel üzüm sever. -Ali üzüm al.

• Ümit okula gel. - Bak Ümit bak.

• Ali uyan ,okula koş. - Uyan süt iç.

• Ufuk bal sever. -Ufuk ata bak.

• Topu at, zil çaldı. - Uyan zil al.

• Ömer süt çaldı. - Uyan zil çaldı.

• İpek resim al. - Işık bak resim.

• Ali eve bal yap. - İpek resim yap.

• Bizim eve gel.–Emel bizim ata bak

• Ömer Bayram geldi. – Emel okula geldi.

• Işık bayram sever.-Bayram geldi,eve koş.

• Emel bayrak as.-Ömer bayrak yap.

• İpek üzüm as. - Ümit ipi as.

• Ufuk fener as.- Eve fener al.

• Vatanım uyan. - Bu Vatanım .

• Türkiye okula koş. - Bu Türkiye.

• İpek kalem at.- Okula kalem al.

• Uyan cumhuriyet geldi. Cumhuriyet çok yaşa.

• Ümit çok bayrak al. – Ömer bu üzüm çok.

• Yaşa vatanım yaşa. – İpek çok yaşa.

• Mısır severiz. - Ilık süt severiz.

• Emel bize geldi. – Ali okula geldi.

• Süt iç dedi. – Mısır al dedi.

• Çalışın Türkiye . - Kaya okula çalışın.

• Bu Atatürk. -Atatürk bize çok çalışın dedi.

• Ömer çok çalışkandır. - Ali çalışkandır.

• Ömer, kalem al, yaz. – Yücel yazı yaz.

• Emel yazı geldi. Yücel yazı al.

• Yücel eve gel. – Yücel bayrak as.

• Uyan Türkiye uyan. - Erken uyan.

• Ömer erken uyu. – süt iç, uyu

Benzer sözcüğü göster.
( Ali ) İpek – Ali

( Bak ) gel – bak

( Ata ) eve – ata

( Emel ) Ömer- Emel

( Gel ) bak – gel

( Eve ) ata – eve

( Bal ) eve - bal

( Al ) Ali – al

( Oya ) Ali - Oya

( Okula ) eve - okula

( Koş ) bak - koş

( Kaya ) Oya – Kaya

( İpek ) Emel - İpek

( İpi ) eve - ipi

( Tut ) al - tut

( At ) at- tut

( Topu ) topu- tut

( Ömer ) İpek – Ömer

( Mısır ) bal - mısır

( Sever ) sever - yer

( Yer ) sever - yer
( Süt ) bal - süt
( Ilık ) Işık - ılık
( Işık ) ılık - Işık

( İç ) bak – iç
( Ümit ) Emel – Ümit

( Bu ) topu – bu
( Üzüm ) mısır – üzüm

( Çaldı ) sever - çaldı

( yap ) bak – yap

( Zil ) Süt - zil

( Bizim ) resim - bizim

( Resim ) bizim - resim

( Bağ ) bak – bağ

( Bu ) bal – bu

( Bayram ) bayram- bayrak

( Fener ) sever – fener

( Bayrak ) bayram-bayrak

( As ) al – as

( Ben ) ben – bizim

( Kalem ) üzüm – kalem

( Vatanım ) vatanım – bizim

( Türkiye ) Türk’ üm – Türkiye
( Çok ) bak – çok
OKUMA YAZMA BECERSİNE İLİŞKİN BECERİ ANALİZİ

ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI:

1-OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK BECERİLERİNİN ANALİZLERİ

SÖZLÜ İFADE ETME BECERİSİ	+/-	AÇIKLAMALAR
Resimde gördüklerini sözlü ifade eder.
Arka arkaya ve birbirini tamamlayacak şekilde hazırlanmış resimdeki gördüklerini doğru olarak sözlü ifade eder
Resimde yer alam birbirine benzeyen şekilleri doğru olarak sözlü ifade eder

EL-GÖZ KOORDİNASYONU	+/-	AÇIKLAMALAR
Kendisine verilen nesneleri kavrar.
Makas ile kağıda çizili düz bir çizgiyi keser.
Makas ile kağıda çizili bir şekli çizer.
Sağ ve sol kavramlarını doğru olarak ayırt eder.
Uzun-kısa, büyük-küçük, dik-yatık kavramlarını doğru olarak ayırt eder.
Elini istendiğinde soldan sağa, yukarıdan aşağıya doğru hareket ettirir.
Hareket halinde olan nesneleri gözü ve başı ile takip eder.
Bir parçası eksik olan nesneye ait resme bakarak eksikliği sözlü ifade eder.
Yan yana iki resme bakarak resimlerde benze ve benzer olmayanları sözlü ifade eder.

ÇİZGİLERİ KOPYA ETME	+/-	AÇIKLAMALAR
İki çizgi arasından soldan sağa doğru çizgi çizer.
İki çizgi arasından yukarıdan aşağıya doğru çizgi çizer.
İki noktayı soldan sağa doğru düz çizgi ile birleştirir.
İki noktayı yukarıdan aşağıya doğru düz çizgi ile birleştirir.
Soldan sağa doğru düz çizgi üzerinden çizer.
Yukarıdan aşağıya doğru düz çizgi üzerinden çizer.
Noktaları birleştirerek çeşitli yaylar çizer.
Noktaları birleştirerek daire çizer.
Noktaları birleştirerek devamlılığı olan çizgiler çizer.
Artı ,daire, kare, üçgen şekillerini resme bakarak kopya eder.
Resimde yer alan harflere benzeyen varlıkları kopya eder.
Resimde yer alan büyük harfleri kopya eder.
Resimde yer alan küçük harfleri kopya eder.

2-TEMEL OKUMA BECERİSİ ANALİZİ

ÜÇ SÖZCÜKTEN OLUŞAN CÜMLEYİ EZBERE OKUMA YAZMA	+/-	AÇIKLAMALAR
Yakın çevre ve günlük yaşamda gelişen olayı anlatan resme bakarak sözlü olarak ifade eder.
Resmin altında yer alan konu ile ilgili üç sözcükten oluşan cümleyi öğretmenin okumasını dinler.
Üç sözcükten oluşan cümleye bakarak okur.
Üç sözcükten oluşan cümlenin sözcüklerini parmakla okur.
Üç sözcükten oluşan cümleye bakarak parmağıyla yazar.