Frontiers in Psychology’de yer alan bir çalışma, yön tarif etmek için sadece doğru kelimeleri söylemenin yeterli olmadığını; kelimeleri doğru sıralamayla söylemenin de önemli olduğunu gösteriyor. Bilinen bir referans noktasıyla başlayan ve aranan yerle sonlandırılan cümleler bu sıralamanın tersine yapıldığı cümlelerden daha çok başarı sağlıyor. Bu sonuçların yapay zekâ ve insan bilgisayar etkileşimi alanlarında doğrudan uygulama alanları bulunabilir. Aberdeen Üniversitesi, Psikoloji Bölümü’nden, makalenin başyazarı Alasdair Clarke “Kırmızı kıyafetli adam atın yanında” tarifindeki gibi belirgin bir referans noktasının sonda ifade edilmesindense, “Atın yanındaki kırmızı kıyafetli adam” tarifindeki gibi, referans noktası başta ifade edildiğinde, insanların bir resimde seçmesi zor bir kişiyi bulurken daha hızlı olduklarını ilk kez gösterdik, diye belirtti. Clarke ve arkadaşları gönüllülerden ‘Where’s Wally?’ isimli çocuk kitabındaki karışık halde duran çizgi resimlerin içinde belli bir insan figürüne odaklanmalarını istedi. Gönüllülerden kendi sözcükleriyle figürün nasıl hızlı bir şekilde bulunacağını tarif etmeleri istendi. Her çizgi resmin yüzlerce karakter içerdiği düşünülürse bu hiç de kolay bir görev değil. Beklendiği gibi, gönüllüler genelde çizgi resimde insan figürünün yerini bir referans noktasının yakınında bir yerde, örneğin bir binanın yakınında göstermeyi tercih ettiler. Asıl beklenmedik olan gönüllülerin referans noktasının görsel özelliklerine göre farklı sözcük sıralaması kullanma eğilimi göstermeleriydi. – Görüntü yazılımıyla ölçülen –istatistiklere göre belirgin şekilde arka plandan ayırt edilen referans noktalarına cümlenin başında daha çok yer verilirken daha az belirgin referans noktalarına tipik olarak cümlenin sonunda yer verildi. Eğer hedef figür tek başına dikkat çekiyorsa, çoğu katılımcı ilk olarak bu figürü gösterdi.
Farklı bir deneyde, araştırmacılar en sık kullanılan “referans noktasının ilk, hedefin sonra” geldiği sözcük sıralamasının yön tarifinde en etkin yol olduğunu belirtiyorlar; bu sıralamayla betimlemeleri dinleyenler tersine yapılan sıralamayla betimlemeleri dinleyenlere göre çizgi resimdeki figürü bulmakta ortalama olarak daha az vakte ihtiyaç duydular. Bu sonuçlar, yön tarifi yapan kişilerin bir resimde seçmesi kolay nesnelerin akıllarında bir kaydını tuttuklarını, bunları referans noktası olarak kullanmayı tercih ettiklerini ve bu nesneleri yön tariflerindeki sözcük sıralamasını planlarken seçmesi zor nesnelere göre daha farklı konumlandırdıklarını gösteriyor. Bu strateji dinleyenlere hedefi çabuk bulmalarında yardım sağlıyor. Ohio Devlet Üniversitesi, Dilbilimi Bölümü, makalenin ortak yazarı Yrd. Doç. Dr. Micha Elsner, “Dinleyiciler daha tarif bitmeden takip edilecek yolu akıllarında oluşturmaya başlıyorlar, bu yüzden örneğin bir referans noktası gibi onları çabucak bulabilecekleri bir şeye doğru yönlendirerek onlara bir kolaylık sağlamak faydalı olur. Ancak dinleyicinizin aradığı hedefin kendisini seçmesi kolaysa, o zaman yön tarifine onunla başlayın,” diye bitiriyor. Bu sonuçlar, otomatik yön tarif etmeye yarayan bilgisayar algoritmaları geliştirmek için faydalı olabilir. “Bir alan içinde aranan yeri otomatik olarak saptayacak ve dinleyicilerin işine en çok yarayacak referans noktasını bulacak bir bilgisayar geliştirmek uzun vadeli bir hedef,” diyor Clark.
Referans : Giving good directions: order of mention reflects visual salience, Frontiers in Psychology, DOI: 10.3389/fpsyg.2015.01793 Tedarikçi: Frontiers Kaynak: http://m.medicalxpress.com
/news/2015-12-linguists-word.html
WALLY NEREDE?
http://www.gercekbilim.com/yon-tarifi-sozcuk-siralamasi-kesif/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder