Akademik yetersizlikler, dikkat işlev bozukluğu ve
zayıf motor koordinasyondan dolayı bir çok çocuk okulda sorunlar yaşamaktadır.
Gelişimsel bozuklukların birkaçının birlikte bulunduğu durumlarda tanı karmaşası
yaşanabilir. Bu durum özellikle motor gecikme olduğunda gerçekleşir, çünkü çoğu
uzman ve eğitmen böyle bir gecikmenin çocuk üzerine olan etkilerini
önemsemezler. Klinik araştırmalar göstermiştir ki; beceriksizlik, sakarlık,
hantallık çocuğu birçok alanda önemli derecede etkilemektedir. Koordinasyon ve
motor hızı (motor speed) sorunu olan çocuklar, akranlarıyla aynı düzeyde
gitmekte okulda güçlük yaşarlar. Bazı beceriksiz çocuklar sıklıkla arkadaşları
tarafından “retarde (zeka geriliği)” olarak düşünülür, fakat çoğu günlük görev
ve etkinlikleri yerine getirmeseler bile zihinsel sorunları olmayan
çocuklardır.
Tanımı :
Motor koordinasyon becerilerinin gelişiminde, herhangi bir nörolojik hastalık ile açıklanamayan sorunlar, yıllar içinde “beceriksiz çocuk sendromu”, “konjenital beceriksizlik”, “psikomotor sendrom”, “gelişimsel dispraksi”, “motor işlevlerin özgün gelişimsel bozukluğu” ve “gelişimsel koordinasyon bozukluğu” gibi değişik isimler almıştır.
Bu durumu tanımlamada en yaygın kullanılan terim gelişimsel koordinasyon bozukluğudur . Tanı kriterleri; genel tıbbi veya nörolojik durumla ilişkisi olmayan, kronolojik yaş ve ölçülen zekanın önemli derecede altında çocuğun bozulmuş motor koordinasyonunun olmasıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromu (Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğunun) Tanı Ölçütleri
A. Motor koordinasyon gerektiren günlük etkinliklerdeki yeterlilik, kişinin kronolojik yaşı ve ölçülen zeka düzeyi göz önünde bulundurulduğunda beklenenin önemli ölçüde altındadır. Bu, motor dönüm noktalarına (örn. Yürüme, emekleme, oturma) ulaşmada belirgin gecikmelerin olması, eşyaları düşürme, “hantallık”, spor yaparken düşük yeterlilik gösterme ya da el yazısının bozuk olmasıyla kendini gösterebilir.
B. Bu bozukluk okul başarısını ya da günlük yaşam etkinliklerini önemli ölçüde bozar
C. Mental retardasyon (zeka geriliği) varsa bile motor sorunlar genellikle buna eşlik edenden daha fazladır.
D. Sıraya koyma, zamanlama ve yargılama sorunları kapsayan, beyin anatomisinde problemin açık olarak gösterilemediği beyin işlemlerindeki nonspesifik bozulmayı yansıtır. Motor beceriksizlikte bilişsel, duyusal, motor işlemlerde de sorunlar olur ki; görsel, hareket ve derin algı işin içine karışır
- Kronolojik yaş ve ölçülen zekanın önemli derecede altında motor koordinasyon
- Bozukluk akademik başarı veya uyum işlevlerini önemli derecede bozar.
- Bozukluk genel tıbbi duruma bağlı olmamalı (örn. Serebral palsi, müsküler distrofi gibi.)
- Mental retardasyon varsa, motor defisit bilişsel defisitten fazladır.
- İnce ve kaba motor becerileri bilişsel işlevin önemli derecede altındadır.
- Motor bozukluğu açıklayacak herhangi bir nörolojik neden olmayacak ve erken gelişim döneminden beri olacak.
- Erken motor dönüm noktalarına ulaşmada gecikmeler (örn. Elle tutma, kavrama ve yürümede gecikme gibi)
- Parmak ucunda veya wide base yürümede ısrar etme
- Anormal tonus, güçsüzlük, dismetri veya fokal nörolojik defisitin olmaması
- Yaşına uygun motor dönüm noktalarını gerçekleştirememe (Örn. Topu yakalama, bir ayağı üzerinde sıçrama, yaşına uygun figürleri çizme)
- Görsel-motor bütünlükte, sıralama, derin duyu, motor performans ve jestleri taklitte önemli derecede gecikme.
Nedenleri :
Genel doğum istatistikleri karşılaştırıldığında doğum öncesi komplikasyonların beceriksiz çocuklarda daha sık olduğu bulundu. Son çalışmalarda gösterilen düşük doğum ağırlığı olan prematüre bebeklerin okul yaşında önemli derecede nöromotor problemler gösterdiği bulguları ile desteklendi. Bir çalışmada manyetik Rezonans Görüntüleme yöntemi ile incelenen 21 beceriksiz çocuğun 13’ünde korpus kallosumda morfolojik bozukluk saptanmıştır. Diğer gelişimsel bozukluklarda olduğu gibi erkeklerde daha sık görüldüğü gözlenmiştir.
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite ile Beceriksiz Çocuk Sendromu arasında ki ilişki :
Okulöncesi ve ilköğretimin ilk yıllarında Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu olan fakat Motor bozukluğu olmayan çoğu çocuk beceriksizlik gösterebilir. Bu durum zayıf motor koordinasyondan, daha çok dikkatsizlik ve dürtüsellik ile ilgilidir (durma, bakma ve dinleme beceri eksikliği).
Ancak Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu olan çocuk büyüdükçe sıklıkla beceriksizliği zamanla azalır ve spor etkinliklerinde iyi olabilir. Eğer çocukta Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivitenin yamı sıra Motor bozuklukta varsa bu gerçekleşmez. Bu çocukların beceriksizliği devam eder ve genellikle dikkatsizlik ile birliktedir.
Tanı koymada göz önünde bulundurulacak kriterler :
Beceriksiz çocukları değerlendirmede ilk aşama; motor defisitin boyutunu ve şiddetini belirlemektir. 10 yaşına kadar olan çocuklarda ince motor, uyum, görsel motor ve kaba motor temel alanları gözönüne alınarak, çocuğun yaş düzeyinin önemli derecede altında motor koordinasyon varsa belirlenmelidir. Çoğu hekim 0-3 yaş çocuklardaki ince ve kaba motor becerilerin ne zaman kazanıldığını bilir, fakat daha büyük çocuklarda motor ve duyusal becerilerin kazanılmasına daha az aşinadır. Bu becerilerin tam listesi aşağıda ki tablolarda görülmektedir.
Bu tanıyı koymak için; motor gecikmenin çocuğun ölçülen zekanın anlamlı derecede altında olmadığı saptanmalıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromu tanısı düşünürken, herhangi bir nörolojik hastalık veya fiziksel hastalık dışlanmalıdır
UYUM VE SOSYAL MOTOR BECERi ÇEKLİSTi
BECERİ Ortalama Kazanma Yaşı(yıl)
Düğmeleme ve düğmeyi açma 4
Merdiven inip çıkarken ayak değiştirme 4
Ayakkabı bağlama hariç kendisinin giyinmesi 4.5
Talim tekerlekli bisiklet sürme 4.5
Makasla bir kağıdı kesme 4.5
Ayakkabıyı doğru ayağa giyme 4.5
Alçak maymun kafesine tırmanma 4.5
Kaydıraktan kayma 4.5
Adını yazma 4.5
Hatları boyama 4.5
Makasla bir çizgi boyunca kesme 5.5
Kuralları izleme 5.5
Ad ve soyadını yazma 5.5
Birkaç adım zıplama 5.5
Maymun kafesinin tepesine tırmanma 6
Talim tekerleksiz bisiklet kullanma 6
Bıçak ile ekmeğe yağ sürme 6
Temel motor becerilerin (oturma, emekleme, yürüme ve bisiklet binmek) ne zaman kazanıldığı göz önünde bulundurulmalı ve çocuğun motor dönüm noktaları, varsa kardeşleri ile karşılaştırılmalıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromunun en önemli belirtisi zayıf motor koordinasyondur. Bu çocuklarda ince ve kaba motor koordinasyon becerilerinin gelişiminde güçlükler ya da gecikme olabilir. Bu becerilerde kayıptan çok bir beceriksizlik veya yetersizlik söz konusudur. Bu çocuklarda en sık rastlanan özelliklerden biri, motor dönüm noktalarına (örn. Yürüme, emekleme, oturma) ulaşmada belirgin gecikme vardır. Oturma, yürüme, koşma, birşeyi atma ya da tutma gibi kaba motor koordinasyon becerilerde ya da bağcık bağlama, dikiş, çizim yapma ve yazı yazma gibi ince motor becerilerde bozukluklar olabilir.
Beceriksiz Çocuk Sendromunun bazı belirtileri yaşla birlikte değişiklik gösterebilir. Küçük çocuklarda oturma, emekleme ve yürüme gibi motor dönüm noktalarına ulaşmada gecikme, kendi kendine giyinme (bağcık bağlama, fermuar çekme, düğmeleri ilikleme) ve yemek yemede (çatal, kaşık kullanma) güçlükler göze çarpar. Okul öncesi dönemlerde denge sorunları, hantallık, sık sık düşme ve yaralanma gözlenir. Okul döneminde ise bisiklete binme, takla atma, top atma ve tutmadaki beceriksizlik, zıplama, atlama ve denge güçlükleri ön plandadır. Bu çocuklar makas kullanmakta, yap-boz, blok ve Lego oynamakta zorlanırlar.
Beceriksiz çocuk sendromu tanısı koyabilmek için ; benzer belirtiler gösteren bazı diğer hastalık tanılarının uzaklaştırılması gereklidir. Çocukta daha sonradan gelişen bir beceri kaybı var mıdır?. Motor gelişimi çocukluğu boyunca normal olup daha sonra mı bozulmuştur. Adrenolökodistrofi ve mitokondrial miyopati gibi dejeneratif bozukluklar nöromotor yeti kaybına gitmeden önce 7-11 yaşlarında davranış değişiklikleri ile kendini gösterebilir. Miyotonik distrofi’de; çocuğun ellerini kenetlettikten sonra gevşetmede (bırakmada) sorunla başlayabilir. Çocuk beceriksiz gözükebilir, çünkü ellerinin katı (freeze) olması nedeniyle, sıkı kavrayamaz ve nesneleri düşürür. Duchenne Müsküler distrofisi olan çocuklar başlangıçta ayağa kalkmakta güçlük çekebilir ve ayakta pozisyona geçebilmek için ellerini yere koyarak dikelmek zorundadır.
Çocuk anaokulu veya ilköğretimde ise; uyum becerileri ile ilgili motor yetilerini sorgulanmalıdır. Bu motor yetiler aşağıdaki tabloda listelenmiştir.
4.5 yaşındaki bir çocuk; şortunun düğmelerini açıp kapatabilir, pantolonun fermuarını kapatıp açabilir, bir kareyi kopya edebilir, ayak değiştirerek merdiven inip çıkabilir, ayakkabılarını doğru yağına giyebilir, boyama kitabında çizgileri boyayabilir.
5.5 yaşına kadar çocuklar kendi başına yardımsız giyinebilir, pantolon kopçasını çözüp açabilir, ayakkabı bağlarını bağlayabilir, üçgeni kopya edebilir (bakarak çizme), sağ ve sol elini bilebilir, üç parmağı ile kalemi kavrayabilir (tripod tutuş), ad ve soyadını yazabilir.
Okul yaşı çocukları için uyum becerileri en azından akademik beceriler için önemlidir. Bu motor beceriler ev kadar çocuğun okuldaki başarısını etkiler. İşlevsel bozukluğu olan çocukların ayırımı yapılmalıdır.
MOTOR VE DUYUSAL BECERİLERİ KAZANMA YAŞI
BECERİLER Görülme Yaşı (yıl)
Kare Çizme 5
Başkasının ellerine topu fırlatma 4
Lokalize dokunma 4
15 saniye için bir ayağı üzerinde durma 5
15 kez bir ayağı üzerinde zıplama 5
Sağını-solunu tanıma 5
Üçgen çizebilme 5
Ellerine atılan tenis topunu tutabilme 5.5
Tripod kalem tutma (üç parmakla) 5.5
Ritmik zıplama (ip atlama gibi) 6
Fırlatılan topu elleriyle havada yakalama 6
Bir hedefe yönelik hızlı değişen hareketler 7
Köşegen çizme 7
Topa hareket edip yakalama 7.5
İki ve üç parmakla V yapma 8
Parmak tanıma (dokunduğunuz parmağını gözü kapalı söyleme) 8
Kaptaki topu yakalama 8.5
Ayak değiştirerek zıplama 8.5
Silindir çizme 8.5
Aynada sağ elini tanıma 9
Aynı uzunlukta iki boyutlu haç çizme 9
Hızlı şekilde parmaklarını sıralı vurma 9
Kollarını uzattığında koreiform hareket olmaması 10
Sıralı parmak vurma hareketi sırasında ayna hareketinin baskılanması 11
Bütün yanları açılı üç boyutlu küp çizme 12
Bu çocuklar sıklıkla ayak parmakları ucunda yürür veya hızlı yürümekte güçlük çekerler. Silik belirtileri açığa çıkarmak için zorlu hareketler yaptırılmalıdır. Bunlar; parmak ucunda yürüme, topuk üzeri yürüme, yan yan yürüme, geri geriye yürüme, ayakların dış tarafına basarak yürüme, ayakların iç tarafına basarak yürüme. Beceriksiz çocuk sendromunda ; çocuklarda zorlu yürüyüşlerde kollar ayakları taklit eder (benzerini yapar). Bu eşlik etme küçük çocuklarda daha sıktır.
TEDAVİ
İki farklı tedavi yaklaşımı sözkonusudur.
1) Pediatrik OT; spesifik ince motor ve uyum eksiklikleri için ve duyusal bütünleştirme terapisi bireysel girişimler sunulur.
2) uyumsal fiziksel eğitim ki, el-göz koordinasyonu ve motor gelişimi iyileştirme amacıyla bireyselleştirilmiş genel jimnastik etkinlikleri sunulur.
Beceriksiz çocuklar sıklıkla tam motor becerileri olan çocuklarla aynı boyutta adaptif beceriler veya sporlarla uğraşmakta başarısız olurlar. Okula yetişme veya acele işler gerektiğinde çocuklarına düğmesiz tişört ve bağsız ayakkabı tercih edilir. Sportif başarısı düşük olanlara nonatletik etkinlikler yaptırılabilir.
Motor ve duyusal bozukluklarda tedavi girişimi mümkün olduğunca erken başlamalıdır. (okul öncesi, ilkokul1 –2), çünkü çoğu Beceriksiz Çocuk sendromulu çocuk ortaokul yıllarına kadar diğer aktivitelerde ki beceriksizlikleri nedeniyle arkadaşları tarafından dışlanırlar. Sıkı çalışma bu çocuklarda çok önemli iyileşmeler sağlar.
Tanımı :
Motor koordinasyon becerilerinin gelişiminde, herhangi bir nörolojik hastalık ile açıklanamayan sorunlar, yıllar içinde “beceriksiz çocuk sendromu”, “konjenital beceriksizlik”, “psikomotor sendrom”, “gelişimsel dispraksi”, “motor işlevlerin özgün gelişimsel bozukluğu” ve “gelişimsel koordinasyon bozukluğu” gibi değişik isimler almıştır.
Bu durumu tanımlamada en yaygın kullanılan terim gelişimsel koordinasyon bozukluğudur . Tanı kriterleri; genel tıbbi veya nörolojik durumla ilişkisi olmayan, kronolojik yaş ve ölçülen zekanın önemli derecede altında çocuğun bozulmuş motor koordinasyonunun olmasıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromu (Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğunun) Tanı Ölçütleri
A. Motor koordinasyon gerektiren günlük etkinliklerdeki yeterlilik, kişinin kronolojik yaşı ve ölçülen zeka düzeyi göz önünde bulundurulduğunda beklenenin önemli ölçüde altındadır. Bu, motor dönüm noktalarına (örn. Yürüme, emekleme, oturma) ulaşmada belirgin gecikmelerin olması, eşyaları düşürme, “hantallık”, spor yaparken düşük yeterlilik gösterme ya da el yazısının bozuk olmasıyla kendini gösterebilir.
B. Bu bozukluk okul başarısını ya da günlük yaşam etkinliklerini önemli ölçüde bozar
C. Mental retardasyon (zeka geriliği) varsa bile motor sorunlar genellikle buna eşlik edenden daha fazladır.
D. Sıraya koyma, zamanlama ve yargılama sorunları kapsayan, beyin anatomisinde problemin açık olarak gösterilemediği beyin işlemlerindeki nonspesifik bozulmayı yansıtır. Motor beceriksizlikte bilişsel, duyusal, motor işlemlerde de sorunlar olur ki; görsel, hareket ve derin algı işin içine karışır
- Kronolojik yaş ve ölçülen zekanın önemli derecede altında motor koordinasyon
- Bozukluk akademik başarı veya uyum işlevlerini önemli derecede bozar.
- Bozukluk genel tıbbi duruma bağlı olmamalı (örn. Serebral palsi, müsküler distrofi gibi.)
- Mental retardasyon varsa, motor defisit bilişsel defisitten fazladır.
- İnce ve kaba motor becerileri bilişsel işlevin önemli derecede altındadır.
- Motor bozukluğu açıklayacak herhangi bir nörolojik neden olmayacak ve erken gelişim döneminden beri olacak.
- Erken motor dönüm noktalarına ulaşmada gecikmeler (örn. Elle tutma, kavrama ve yürümede gecikme gibi)
- Parmak ucunda veya wide base yürümede ısrar etme
- Anormal tonus, güçsüzlük, dismetri veya fokal nörolojik defisitin olmaması
- Yaşına uygun motor dönüm noktalarını gerçekleştirememe (Örn. Topu yakalama, bir ayağı üzerinde sıçrama, yaşına uygun figürleri çizme)
- Görsel-motor bütünlükte, sıralama, derin duyu, motor performans ve jestleri taklitte önemli derecede gecikme.
Nedenleri :
Genel doğum istatistikleri karşılaştırıldığında doğum öncesi komplikasyonların beceriksiz çocuklarda daha sık olduğu bulundu. Son çalışmalarda gösterilen düşük doğum ağırlığı olan prematüre bebeklerin okul yaşında önemli derecede nöromotor problemler gösterdiği bulguları ile desteklendi. Bir çalışmada manyetik Rezonans Görüntüleme yöntemi ile incelenen 21 beceriksiz çocuğun 13’ünde korpus kallosumda morfolojik bozukluk saptanmıştır. Diğer gelişimsel bozukluklarda olduğu gibi erkeklerde daha sık görüldüğü gözlenmiştir.
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite ile Beceriksiz Çocuk Sendromu arasında ki ilişki :
Okulöncesi ve ilköğretimin ilk yıllarında Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu olan fakat Motor bozukluğu olmayan çoğu çocuk beceriksizlik gösterebilir. Bu durum zayıf motor koordinasyondan, daha çok dikkatsizlik ve dürtüsellik ile ilgilidir (durma, bakma ve dinleme beceri eksikliği).
Ancak Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu olan çocuk büyüdükçe sıklıkla beceriksizliği zamanla azalır ve spor etkinliklerinde iyi olabilir. Eğer çocukta Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivitenin yamı sıra Motor bozuklukta varsa bu gerçekleşmez. Bu çocukların beceriksizliği devam eder ve genellikle dikkatsizlik ile birliktedir.
Tanı koymada göz önünde bulundurulacak kriterler :
Beceriksiz çocukları değerlendirmede ilk aşama; motor defisitin boyutunu ve şiddetini belirlemektir. 10 yaşına kadar olan çocuklarda ince motor, uyum, görsel motor ve kaba motor temel alanları gözönüne alınarak, çocuğun yaş düzeyinin önemli derecede altında motor koordinasyon varsa belirlenmelidir. Çoğu hekim 0-3 yaş çocuklardaki ince ve kaba motor becerilerin ne zaman kazanıldığını bilir, fakat daha büyük çocuklarda motor ve duyusal becerilerin kazanılmasına daha az aşinadır. Bu becerilerin tam listesi aşağıda ki tablolarda görülmektedir.
Bu tanıyı koymak için; motor gecikmenin çocuğun ölçülen zekanın anlamlı derecede altında olmadığı saptanmalıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromu tanısı düşünürken, herhangi bir nörolojik hastalık veya fiziksel hastalık dışlanmalıdır
UYUM VE SOSYAL MOTOR BECERi ÇEKLİSTi
BECERİ Ortalama Kazanma Yaşı(yıl)
Düğmeleme ve düğmeyi açma 4
Merdiven inip çıkarken ayak değiştirme 4
Ayakkabı bağlama hariç kendisinin giyinmesi 4.5
Talim tekerlekli bisiklet sürme 4.5
Makasla bir kağıdı kesme 4.5
Ayakkabıyı doğru ayağa giyme 4.5
Alçak maymun kafesine tırmanma 4.5
Kaydıraktan kayma 4.5
Adını yazma 4.5
Hatları boyama 4.5
Makasla bir çizgi boyunca kesme 5.5
Kuralları izleme 5.5
Ad ve soyadını yazma 5.5
Birkaç adım zıplama 5.5
Maymun kafesinin tepesine tırmanma 6
Talim tekerleksiz bisiklet kullanma 6
Bıçak ile ekmeğe yağ sürme 6
Temel motor becerilerin (oturma, emekleme, yürüme ve bisiklet binmek) ne zaman kazanıldığı göz önünde bulundurulmalı ve çocuğun motor dönüm noktaları, varsa kardeşleri ile karşılaştırılmalıdır.
Beceriksiz Çocuk Sendromunun en önemli belirtisi zayıf motor koordinasyondur. Bu çocuklarda ince ve kaba motor koordinasyon becerilerinin gelişiminde güçlükler ya da gecikme olabilir. Bu becerilerde kayıptan çok bir beceriksizlik veya yetersizlik söz konusudur. Bu çocuklarda en sık rastlanan özelliklerden biri, motor dönüm noktalarına (örn. Yürüme, emekleme, oturma) ulaşmada belirgin gecikme vardır. Oturma, yürüme, koşma, birşeyi atma ya da tutma gibi kaba motor koordinasyon becerilerde ya da bağcık bağlama, dikiş, çizim yapma ve yazı yazma gibi ince motor becerilerde bozukluklar olabilir.
Beceriksiz Çocuk Sendromunun bazı belirtileri yaşla birlikte değişiklik gösterebilir. Küçük çocuklarda oturma, emekleme ve yürüme gibi motor dönüm noktalarına ulaşmada gecikme, kendi kendine giyinme (bağcık bağlama, fermuar çekme, düğmeleri ilikleme) ve yemek yemede (çatal, kaşık kullanma) güçlükler göze çarpar. Okul öncesi dönemlerde denge sorunları, hantallık, sık sık düşme ve yaralanma gözlenir. Okul döneminde ise bisiklete binme, takla atma, top atma ve tutmadaki beceriksizlik, zıplama, atlama ve denge güçlükleri ön plandadır. Bu çocuklar makas kullanmakta, yap-boz, blok ve Lego oynamakta zorlanırlar.
Beceriksiz çocuk sendromu tanısı koyabilmek için ; benzer belirtiler gösteren bazı diğer hastalık tanılarının uzaklaştırılması gereklidir. Çocukta daha sonradan gelişen bir beceri kaybı var mıdır?. Motor gelişimi çocukluğu boyunca normal olup daha sonra mı bozulmuştur. Adrenolökodistrofi ve mitokondrial miyopati gibi dejeneratif bozukluklar nöromotor yeti kaybına gitmeden önce 7-11 yaşlarında davranış değişiklikleri ile kendini gösterebilir. Miyotonik distrofi’de; çocuğun ellerini kenetlettikten sonra gevşetmede (bırakmada) sorunla başlayabilir. Çocuk beceriksiz gözükebilir, çünkü ellerinin katı (freeze) olması nedeniyle, sıkı kavrayamaz ve nesneleri düşürür. Duchenne Müsküler distrofisi olan çocuklar başlangıçta ayağa kalkmakta güçlük çekebilir ve ayakta pozisyona geçebilmek için ellerini yere koyarak dikelmek zorundadır.
Çocuk anaokulu veya ilköğretimde ise; uyum becerileri ile ilgili motor yetilerini sorgulanmalıdır. Bu motor yetiler aşağıdaki tabloda listelenmiştir.
4.5 yaşındaki bir çocuk; şortunun düğmelerini açıp kapatabilir, pantolonun fermuarını kapatıp açabilir, bir kareyi kopya edebilir, ayak değiştirerek merdiven inip çıkabilir, ayakkabılarını doğru yağına giyebilir, boyama kitabında çizgileri boyayabilir.
5.5 yaşına kadar çocuklar kendi başına yardımsız giyinebilir, pantolon kopçasını çözüp açabilir, ayakkabı bağlarını bağlayabilir, üçgeni kopya edebilir (bakarak çizme), sağ ve sol elini bilebilir, üç parmağı ile kalemi kavrayabilir (tripod tutuş), ad ve soyadını yazabilir.
Okul yaşı çocukları için uyum becerileri en azından akademik beceriler için önemlidir. Bu motor beceriler ev kadar çocuğun okuldaki başarısını etkiler. İşlevsel bozukluğu olan çocukların ayırımı yapılmalıdır.
MOTOR VE DUYUSAL BECERİLERİ KAZANMA YAŞI
BECERİLER Görülme Yaşı (yıl)
Kare Çizme 5
Başkasının ellerine topu fırlatma 4
Lokalize dokunma 4
15 saniye için bir ayağı üzerinde durma 5
15 kez bir ayağı üzerinde zıplama 5
Sağını-solunu tanıma 5
Üçgen çizebilme 5
Ellerine atılan tenis topunu tutabilme 5.5
Tripod kalem tutma (üç parmakla) 5.5
Ritmik zıplama (ip atlama gibi) 6
Fırlatılan topu elleriyle havada yakalama 6
Bir hedefe yönelik hızlı değişen hareketler 7
Köşegen çizme 7
Topa hareket edip yakalama 7.5
İki ve üç parmakla V yapma 8
Parmak tanıma (dokunduğunuz parmağını gözü kapalı söyleme) 8
Kaptaki topu yakalama 8.5
Ayak değiştirerek zıplama 8.5
Silindir çizme 8.5
Aynada sağ elini tanıma 9
Aynı uzunlukta iki boyutlu haç çizme 9
Hızlı şekilde parmaklarını sıralı vurma 9
Kollarını uzattığında koreiform hareket olmaması 10
Sıralı parmak vurma hareketi sırasında ayna hareketinin baskılanması 11
Bütün yanları açılı üç boyutlu küp çizme 12
Bu çocuklar sıklıkla ayak parmakları ucunda yürür veya hızlı yürümekte güçlük çekerler. Silik belirtileri açığa çıkarmak için zorlu hareketler yaptırılmalıdır. Bunlar; parmak ucunda yürüme, topuk üzeri yürüme, yan yan yürüme, geri geriye yürüme, ayakların dış tarafına basarak yürüme, ayakların iç tarafına basarak yürüme. Beceriksiz çocuk sendromunda ; çocuklarda zorlu yürüyüşlerde kollar ayakları taklit eder (benzerini yapar). Bu eşlik etme küçük çocuklarda daha sıktır.
TEDAVİ
İki farklı tedavi yaklaşımı sözkonusudur.
1) Pediatrik OT; spesifik ince motor ve uyum eksiklikleri için ve duyusal bütünleştirme terapisi bireysel girişimler sunulur.
2) uyumsal fiziksel eğitim ki, el-göz koordinasyonu ve motor gelişimi iyileştirme amacıyla bireyselleştirilmiş genel jimnastik etkinlikleri sunulur.
Beceriksiz çocuklar sıklıkla tam motor becerileri olan çocuklarla aynı boyutta adaptif beceriler veya sporlarla uğraşmakta başarısız olurlar. Okula yetişme veya acele işler gerektiğinde çocuklarına düğmesiz tişört ve bağsız ayakkabı tercih edilir. Sportif başarısı düşük olanlara nonatletik etkinlikler yaptırılabilir.
Motor ve duyusal bozukluklarda tedavi girişimi mümkün olduğunca erken başlamalıdır. (okul öncesi, ilkokul1 –2), çünkü çoğu Beceriksiz Çocuk sendromulu çocuk ortaokul yıllarına kadar diğer aktivitelerde ki beceriksizlikleri nedeniyle arkadaşları tarafından dışlanırlar. Sıkı çalışma bu çocuklarda çok önemli iyileşmeler sağlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder